Ögrenme Tarzlari

Gregorc Öğrenme Stili Modeli

Gregorc öğrenme stili modeline göre öğrenenler, dört ayrı kategoride incelenmiştir.
• Somut Sıralı Öğrenenler
Bu tip öğrenciler, direkt olarak dokunsal uygulamaya yönelik, günlük hayat ile ilişkili ve basamak basamak verilen öğrenme durumlarına daha iyi uyum sağlarlar. Öğrenim stratejileri arasında bilgilendirici ve detaylı örnekler içeren kitapların kullanımı, diyagramların kullanımı, akış diyagramları ve bilgisayar destekli eğitim sayılabilir.
• Somut Rast gele Öğrenenler
Bu tip öğrenciler, daha çok, deneme yanılmaya yönelik öğrenim stratejilerini kullanmayı tercih ederler. Rekabet ve yarışma ortamları, bu tip öğrencilerin ilgilerini daha çok çeker. Direktif ve karmaşık yapıların, öğrenim tasarımları içerisinde yer almasını istemezler. Öğrenim metotları yönünden, bağımsız çalışmayı, oyun tabanlı öğrenmeyi, simülasyonları ve multimedya desteğini olumlu karşılarlar.
• Soyut Sıralı Öğrenenler
Bu tip öğrenciler, daha çok, sözel, mantıksal ve analitik düşünme gerektiren öğrenme etkinliklerini tercih ederler. Görsel, sözel ve yazılı öğretim metotlarını daha çok tercih ederler ve bilginin gücüne inanırlar. İyi organize edilmiş bilgileri algılamada çok iyidirler. Öğretim metotlarına örnek olarak, sözlü ders anlatımı, özet bilgilendirme, İnternet kullanımı ve arama yapma, mesaj ve tartışma gruplarına katılma, sesli medya kullanımı sayılabilir.
• Soyut Rast gele Öğrenenler
Bu tip öğrenenler, daha çok, bilgiler arasındaki ilişkiler ile yakından ilgilenir ve duygusal algılarını sıklıkla öğrenim süreçlerinde kullanırlar. Duygusal paylaşımın pek olmadığı öğrenim metotlarına uyum sağlayamaz veya katılmak istemezler. Daha çok, yüz yüze öğrenim süreçlerinden hoşlanırlar ve tecrübelerini başkaları ile paylaşmayı ve başkalarının tecrübelerini değerlendirip kendilerine pay çıkartmayı severler.

Öğrenmenin Biçemi
Öğrenmek ve öğretmek için bir çok yol vardır. Herkes öğrenebilir ama herkes aynı şekilde öğrenmez. Bütün çocuklara uyan bir öğrenme stili yoktur. Her öğrencinin en iyi öğrendiği yol, onun öğrenme stilidir. Bir öğrencinin algılamasını, çevredeki diğer insanlarla ilişkilerini ve öğrenme çevresindeki davranışlarına etki eden bilişsel, duyuşsal ve fizyolojik yapısı, onun öğrenme stilini belirler.

Öğrenme stili olarak görülmeyen ama öğreticilerin hemen dikkat edecekleri bazı hususlar vardır. İnsanlar genellikle dört yoldan bilgi edinirler:

1. Görsel: Görerek ve okuyarak öğrenmeyi tercih edenler. Kendi kendine okuyarak öğrenirler, renkli temsil, grafik ve haritaları tercih ederler;

2. İşitsel: İşiterek, dinleyerek ve tartışarak öğrenmeyi tercih ederler;

3. Kinestetik: Bazılarının aklında hareket enerjisi daha iyi kalır. Bunlar öğrenecekleri şeylerle fiziksel temas kurarak, yaparak öğrenirler; Tactil, kişinin el ile duyumsamasına dayanır. Kinestetik gezme, pandomim, dramatize etme vs yi kapsar.

4. Sosyal: Bazı öğrenciler de başkalarıyla sosyal etkileşim (interaksiyon) halinde daha iyi öğrenir

Öğrencilerin bu dört tip öğrenmeden hangisine yatkın olduğu (bilgi alma ve işleme yönünden) tespit edilirse, ona göre öğretim materyali hazırlanabilir.

Öğretme ve öğrenme stilleri öğrenme sürecinde bilgi alışverişinde öğretmenlerin ve öğrenenlerin kullandıkları davranış ve olayları kapsar. Öğretme davranışları bilgi alışverişinde öğretmenlerin öğrenenlerin rolleri hakkında sahip oldukları inanç ve değerlerini yansıtır (Heimlich ve Norland 2002). Öğrenenlerin davranışları; öğrenenlerin öğrenmenin oluştuğu ortamı algılamaları, ortamla kurdukları ilişki, yaklaşım yolları hakkında bilgi sağlar (Ladd ve Ruby 1999). Yıllar boyunca, öğretme ve öğrenme stillerinin uyumu ve kullanımlarının esnekliği ile ilgili sorular ortaya çıkmıştır: Öğretmenlerin öğretme stilleri öğrencilerin öğrenme stilleri ile uyumlu mu? Kişiler tercih ettikleri öğrenme stilleri ile uyumlu olmayan yöntemlerle eğitildiklerinde etkin olarak öğrenebilirler mi? Öğretme ve öğrenme stilleri adapte edilebilir ve değiştirilebilir mi? Bu ve benzeri sorular mitler ve gerçekler olarak incelenmişlerdir.

Öğretmenler en iyi öğrenebildikleri yollarla mı öğretirler?

“Araştırmalar öğretmenlerin öğrendikleri gibi öğrettikleri kavramını desteklerler (Stit-Gohdes 2001, s. 136).” Pek çok öğretmen; öğretim ve konuya odaklı öğrenme ortamlarında akademik başarı gösterdikleri için kendi öğretme stillerinin “kendilerinde işe yarayan” öğrenme stili ile uyumlu olması anlaşılabilir. Genel olarak bu öğretmenler konu odaklıdırlar; formal öğretme tekniklerini ve sınıf içi etkinliklerini kullanmayı tercih ederken, sınıf içinde öğrenci katılımını tercih etmezler (Hayes ve Allison 1997; Pithers 2001). Bu stil; öğrenmeleri gerekenin öğretilmesini isteyen ve belli bilgi ve becerileri edinmeleri için kaynakların verilmesini isteyen öğrenciler için yararlıdır. Bu eğitimin büyük bir bölümünün eğitimci odaklı ortamlarda gerçekleşmesinin nedenidir (Caudron 2000). Bu strateji, çalışanların kendi kariyerleri ile bağlantılı bir konuyu öğrenirken yüksek motivasyona sahip oldukları durumda etkin olabilir. Fakat; öğretmen odaklı eğitim; şartlar ve çevreye bağlı olan eğitim durumlarında etkin değildir- deneyim ve deneyime anlam veren fiziksel, duygusal ve entelektüel çevre (ibid., s. 55).

Öğretmenlerin kendi öğrendikleri yöntemlerle ders anlatmalarının nedeni yetişkin eğitimi teorisini bilmemelerinden kaynaklanır. Bu özellikle yetişkin öğrenimi prensipleri konusunda çok az bilgisi olan kişilerde görülür. Yetişkin öğrenimi prensipleri ve öğrenci merkezli öğrenme teorileri ve yapısalcılık konusunda bilgi sahibi olan sınıf öğretmenleri öğrenci merkezli eğitimi kendi tercih ettikleri öğrenme yöntemi olmasa bile adapte etme konusunda daha beceriklidirler (Stitt-Gohdes, Crews, ve McCannon 1999). Bu tür öğretmenlerin öğretmenin nasıl oluştuğu konusunda geniş bir bakış açıları vardır ve öğrenenlerin öğrenme sürecine katılması gerektiğine inanırlar. Sınıfların değişen özellikleri ve teknolojinin öğrencilerin öğrenmesi üstündeki etkileri hakkında bilinçlidirler (Glenn 2000; Stitt-Gohdes 2003). Geleneksel eğitim ortamı yerine öğrencileri kendini yönlendirmeye yönelten, interaktif öğrenme ortamlarını ve eğitimi anlamlı kılacak çeşitli kaynakları kullanmayı tercih ederler. (Glenn 2000, s. 14).

Öğrenme öğretme ve öğrenme stilleri uyuştuğunda mı en iyi şekilde sağlanır?

Pek çok araştırma göstermiştir ki öğrencilerin öğrenme tercihleri ile öğretmenin öğretme stilleri uyuştuğu zaman öğrencilerin motivasyonu yükselmekte ve başarısı artmaktadır (Miller 2001; Stitt-Gohdes 2003). Fakat; bu araştırmaların pek çoğu yetişkin öğrenenlere değil lise öğrencilerine yöneliktir. Diğer çalışmalar ise; temel becerileri öğrenen yetişkinler için öğretme ve öğrenme stillerinin uyuşması başarıda etkili bir belirleyici değildir, çünkü öğrenme stilleri yaşa, öğrenilen konu ve ortama bağlı olarak değişebilir; demektedir (Spoon ve Shell 1998).

Hayes ve Allinson (1997) öğretme/öğrenme stillerinin en çok mesleki eğitim öğrencileri için yararlı olduğunu tespit etmişlerdir- Otonomiyi (özerklik) ve kişiler arası iletişimin daha az olduğu ortamları tercih eden öğrenciler- Stillerin uyuşmaması daha çok yönlendirme ve kalıplara ihtiyaç duyan öğrenciler için yararlıdır. Çünkü bu öğrenciler öğretmenlerin sağladığı yapıdan/sistemden yararlanırlar (Hayes ve Allinson 1997, s. 185). Fakat mesleki eğitim veren sınıfların pek çoğunda da öğrencilerin farklı öğrenme tarzları vardır, öğretmenler ders anlatımlarına esneklik katmalı ve adapte etmelilerdir (Nuckles 2000; Pithers 2001). Öğrenme stilleri hareketini ortaya koyan kişilerden biri olan David Kolb, “müfredatın yeniden düzenlenmesi her öğrenme stilinin konu ile ilişki kurma yollarının bulunmasını, her tür öğrenenin öğrenilecek konu ile ilişki kurmasını sağlayabilir ve daha sonra öğrencinin farklı öğrenme durumları ile karşılaştığında öğrenme kapasitelerini geliştirebilmelerini sağlar” (Delahoussaye 2002, s. 31).

Bir kişinin öğrenmeye yaklaşımı değiştirilebilir mi?

Öğrenme sürekli ve bir kişinin yaşamı boyunca devam eden bir süreç olması, çeşitli durumlarda farklı öğretme stilleri ile bilgi aktarılması öğrenenlerin kendi bilişsel stillerini adapte etmeleri gerektirir. Pithers (2002), Rush ve Moore ‘un çalışmalarının sonucuna göre; eğitim yoluyla öğrenenlerin adapte olmalarının desteklenmesinin olabilirliğini araştırmıştır. Bu araştırmacılar; yönlendirmeyi tercih eden öğrencilerin bilişsel stillerini eğitim yoluyla değiştirebildiklerini göstermiştir; bu da bilişsel stillerin esnek olduğunu ve uzun vadede adapte edilebilir olduğunu göstermektedir. Bu görüşler Hayes ve Allinson (1997) tarafından da doğrulanmış ve “öğrenenlere kendi öğrenme tercihleri ile uyuşmayan yöntemlerle eğitim verildiğinde onların farklı durumlar için öğrenme yeterliliklerinin gelişmesine destek olunur” sonucuna ulaşmışlardır (s.3).

Bir öğretmenin öğretme yaklaşımı değiştirilebilir mi?

“Bir eğitimcinin öğretme stratejilerini seçimi ve teknikleri uygulaması; yöntemlere bağlı oluşan değer ve inançlarla şekillenir, eğitimcinin düşünme sistemine uyum sağlayabilmesi için değişikliğe uğrayabilir. Ders anlatımında keşif temelli öğrenme ya da karşılıklı tartışma yöntemlerinin seçimi eğitimcinin seçimidir ve felsefesinin yansımasıdır” (Heimlic ve Norland 2002, s.20). Öğretmenlerin esnek bir öğretim stili kullanmadan önce değişme fikrine açık olmaları, öğrencilerin öğrenmedeki rollerinin değişimi düşüncesiyle başlamaları gerekir.

Öğrenci odaklı eğitime başlamak öğretmenleri hümanistik yaklaşımla tanıştırır ve öğrenmenin mentorları olmalarını sağlar (Nuckles 2000). Öğrenci odaklı eğitimi uygulamayı düşünen öğretmenlerin öğrencilerin en çok değer verdikleri öğrenme deneyimlerini bilmeleri gerekir ancak bunlar gelişim süreçleri, yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişiklik gösterebilir (Spoon ve Schell 1998). Farklı uluslardan öğrencilerin yer aldığı bir işletme programı için çalışan Ladd ve Ruby (1999) bu öğrencilerin en çok ilgilendikleri noktanın eğitimcileriyle yakın bir iletişim kurmak olduğunu bulmuşlardır. Tercih ettikleri öğrenme stili konu, öğrenme malzemeleri ve çalışılan durum ile direk temas halinde olmaktır. Bu tür bilgilerin bilinmesi, eğitimcilerin öğrenme hedeflerinin ve öğrencilerin öğrenme tercihlerinin uyuşmasını sağlayacak bir ders planı oluşturmasına yardımcı olacaktır (Stitt-Gohdes 2001).

Pratt (2002) öğretmenlerin basit bir şekilde bir yöntemden diğerine geçiş yapması yerine; kendi öğretme yaklaşımlarını tanımlayacak ve doğrulayacak beş perspektif ortaya koymuştur.

Aktarım: Öğretmen; konuya odaklanır ve öğrencinin neyi nasıl öğreneceğini belirler. Geribildirim öğrencilerin hatalarına yöneliktir.

Gelişimsel: Öğretmenler; öğrencilerin geçmişte edindikleri bilgilere değer verirler ve öğrencinin problem çözme ve akıl yürütme gelişimini desteklerler.

Staj: Öğretmenler; öğrencilerinin gerçek çalışma ortamlarında gerçek durumlarla çalışmalarını sağlarlar.

Beslemek: Öğretmenler; öğrencilerin öğrenmelerinin kişilerarası unsurlarına odaklanır- dinleme, öğrencileri tanıma, öğrencilerin duygusal ve düşünsel ihtiyaçlarına cevap verme.

Sosyal Reform: Öğretmenler; düşünceleri öğrencilerin hayatları ile ilişkilendirir.

“Çoğu öğretmen öğretim görüşlerinde bir ya da iki perspektife sahiptirler (ancak) benzer olaylar, duygular ve inançlar birden fazla perspektifte bulunabilir”(Pratt 2002, s.6). Öğrenci odaklı eğitimde uzman olan öğretmenler pek çok farklı stili kullanabilirler ve kendi stilleri eklektiktir.

Sonuç
Araştırmalar farklı öğretme ve öğrenme stillerinin benzersizliğini ve her stil ile bağlantılı özellikleri tanımlamıştır. Öğretme ve öğrenme stillerinin uyumunun yararları varsa da bu tek başına öğrenenin başarısını garantilemez. Yaş, eğitim düzeyi ve motivasyon her öğrencinin öğrenmesini etkiler ve daha önce tercih edilenler artık öğrencinin öğrenme tercihleri olmayabilir. Öğretmenlerin kendi eğitime bakış açılarını incelemeleri gerekir ve “gözlem, sorgulama, geribildirimlere değer verme, yapıcı eleştiri” gibi kavramlarla tanışmaları gerekir (Nuckles 2000, s. 6). “Her öğretmen benzersizdir ve kendi stilini etkili ve yararlı bir öğretmen olmak için kullanabilir” (Heimlich ve Norland 2002, s. 23).

Yazan: Bettina Lankard Brown