Satrancın Kilometre Taşları

Satrancın Kilometre Taşları
İ.Ö 4000 :
Mısır'da Kraliçe Nefertiti'ye ait pramitin üzerindeki plaka kayıtlar, satrançla ilgili bilinen ilk dökümanlardır.
İ.Ö 13'üncü yüzyıl :
Troya Kuşatması sırasında Palamades'in bu oyunu bildiği ve bu nedenle "Tahta At" ile tuzak kurma fikrini geliştirip uyguladığı bilinmektedir.
İ.Ö 218 :
Kartacalı Hannibal Romalılar'a karşı fillerle kuzeyden saldırma stratejisini geliştirip başarılı bir biçimde uyguladı. Ancak, iklim koşullarını hesaba katmamış olması, yüksek askeri ve satranç dehasının yanında yaşının genç oluşunun getirdiği deneyimsizlikten kaynaklanıyordu.

İ.S 380 :
Satrançla ilgili bulunan ilk yazılı belgelere, Hint hükümdarı II. Chandragupta zamanında ve "Çaturanga" adlı Sanskritçe oyunda rastlanmaktadır.

531 - 579 :
Bu dönemde yaşayan İran Şahı I. Hüsrev'e satranç takımı hediye edildi ve oyun "Çatrang" adını aldı.

600 :
Hindistan'ın Pencap bölgesinde oyunun normları bugünkü biçimini aldı. Aynı yıl Araplar'ın İran'ı istila etmesi ile oyun Arap ve İslam dünyasında kabul gördü ve adı "Satranj" olarak değişikliğe uğradı. Yine bu yıllarda satrancın, Çin'de "Sat-RanÇu" adıyla oynanmaya başlandığı bilinmektedir.

714 :
Said İbn-i Cubayır'ın satrancı körleme oynadığı bilinmektedir.
800 :
Emevi Devleti, satrancı İspanya'ya taşıdı. Harun Reşid, Fransa Kralı Charlemagne'ye satranç takımı armağan etti.

834 - 842 :
İlk satranç problemi Bağdat'ta Halife Muttasım Billah tarafından hazırlandı.

946 :
Bulunduğu çağın en güçlü satranççısı olarak Türk Assuli kabul edilmektedir.

1000 :
Satranç, Bizanslılar, Ruslar ve Vikingler tarafından da oynanmaya başlandı.

1011 :
Firdevsi'nin ünlü "Şehname" sinde satranç oyununa geniş biçimde değinilmektedir.

1061 :
Kilise, satrancı İslam kültürünün bir parçası olarak ilan etti ve oynayanları aforoz etti.

1200 :
Fransız romanı "Huon de Bordeaux" da, Huan, Kral Ivory'nin kızıyla, kazanırsa geceyi birlikte geçirmek ve yenilirse başının kesilmesi koşuluyla satranç oynadı.

1283 :
"Akıllı Alfons'un Oyunları" adlı kitap, bilinen ilk satranç kitabıdır.

1475 :
Avrupa'da oyunun içine Kraliçe (Vezir) ve Papaz (Fil) dahil edilerek, oyunun üstünde bulunan İslam kültürünün bir parçası olma gerekçesi ve dolayısıyla da aforoz edilme tehlikesi ortadan kaldırıldı. Bu da satranç zekasının en despot kafa yapılarını bile ikna ederek düzeltebildiğinin diğer bir işaretidir.

1492 :
Kristof Kolomb, Marco Polo'nun doğu serüvenlerini okuduktan sonra çok etkilenmiş, yaşam biçimini buna göre yönlendirmiş ve uzun deniz yolculuklarına çıkarken yanına aldığı eşyaların arasına satranç takımını da koydu.

1495 :
İlk pratik satranç kitabı İspanya'da Lucena tarafından yazıldı. El yazması olarak 20 bin kopyasının çoğaltıldığı bilinmektedir.

1510 :
Yavuz Sultan Selim, şehzade iken sivil kıyafetle Safevi Devleti'nin başındaki Şah İsmail ile ünlü satranç karşılaşmasını yaptı. Yavuz Sultan Selim, 1514'de Safevi Devleti'ni devirdiğinde, elde edilen ganimetler arasında 8 bin adet satranç takımının bulunduğu arşivlerde yer almaktadır.


1575 :
İlk uluslararası satranç müsabakası Madrid'te Kral II. Philip'in sarayında yapıldı.

1700'ler :
Satranç kafeleri moda haline gelmeye başladı.

1747 :
Fransız Philidor, Suriyeli Stamma'yı 8-2 yendi.

1749 :
Philidor'un yazdığı "Analyze des Echecs" de satranç, tarihi belgelere dayanılarak anlatıldı. Bu belgelere göre Heredot, Euripedes, Pliostratus, Homer, Virgil, Aristotle, Seneca, Plato, Ovid, Horace, Quintilian ve Martial'ın satranç oynadığından söz edilmektedir.

1769 :
İlk satranç makinesi "Türk", Baron Von Kempelen tarafından icat edildi.

1783 :
Philidor aynı anda üç kişi ile oynayarak ilk çoğul gösteriyi gerçekleştirdi.

1790 :
Sir William Jones'un "On the Game of Chess" adlı kitabı yayımlandı.

1793 :
Eyles Irwin'in "Account of the Chinese Game of Chess" adlı kitabı yayımlandı.


1795 :
Philidor öldü. Verdoni, Sarratt ve Deschalpelles sonraki otuz yılın en güçlü satranççıları oldular.

1801 :
Captain Cox'un "On the Burmha Game of Chess" adlı kitabı yayımlandı.

1804 :
İlk posta yolu ile oynanan satranç oyunu Breda ve Hague oyuncuları arasında gerçekleşti.

1813 :
9 Haziran 1813 tarihinde, dünyada ilk kez Liverpool Mercury gazetesi satranca köşe ayırdı.

1824 :
Londra - Edinburg arasında yazışmalı satranç maçı oynandı ve Edinburglular iki galibiyet, iki beraberlik ve bir yenilgi ile maçı kazandılar.

1836 :
İlk satranç dergisi olan "La Palamade" Paris'te yayımlandı.

1844 :
İlk telgraf ile maç Baltimore ve Washington DC kentleri arasında oynandı.

1854 :
İlk problem yarışması Londra'da yapıldı. Walter Grimshaw kazandı. Yarışmaya yalnızca İngilizler katıldı.

1857 :
Murphy aynı anda 51 yarışmacıya karşı oynadı.

1859 :
Rusya'da ilk satranç dergisi "Shakhmatny Listok" yayımlandı.

1876 :
New York'ta parlak ödüllü turnuva gerçekleşti.

1878 :
Telefonla ilk satranç maçı İngiltere, Derbyshire'de gerçekleşti.

1881 :
"British Chess Magazine" yayımlanmaya başladı. (Kesintisiz olarak hala yayımlanmaktadır)

1883 :
Londra turnuvasında, Thomas Bright Wilson'ın tasarımladığı satranç saatleri kullanılmaya başlandı.

1886 :
İlk resmi dünya şampiyonluk maçı Steinitz ve Zukertot arasında gerçekleşti. (+10 = 5-5) skorla Steinitz Dünya Şampiyonu oldu.

1887 :
Londra satranç ligi kuruldu.

1895 :
İsviçre Zürih'te yapılan turnuvada Dr. J.Muller'in geliştirdiği "İsviçre Sistemi" denilen eşlendirme kullanıldı.

1902 :
İlk radyo ile satranç karşılaşması Atlantik'te gerçekleşti.

1924 :
Uluslararası Satranç Federasyonu FIDE kuruldu. (Federation Internationale des Eches)

1928 :
Uluslararası Yazışmalı Satranç Federasyonu IFSB kuruldu. (International Fernschach Bund)

1945 :
ABD - SSCB arasında radyo ile satranç maçı oynandı. (Maç, İkinci Dünya Savaşı'nın bitimini kutlama etkinlikleri kapsamında düzenlenmişti.)

1950 :
FIDE satrançta unvanları vermeye başladı. (IGM, IM gibi.)

1951 :
Yirmi yaş altı Dünya Şampiyonluğu maçları başladı.

1952 :
Kenneth Harkness, turnuvalarda "kuvvet puanı" (rating) hesaplamalarını gerçekleştirdi.


1953 :
Yazışmalı Satranç Federasyonu unvan vermeye başladı.

1957 :
Bayanlar, satranç olimpiyatlarına dahil edildi. Avrupa şampiyonası yapıldı.

1958 :
Bilgisayarlarda satranç oynanmaya başlandı.

1971 :
Avrupa Gençler Şampiyonası yapıldı.

1972 :
Fischer, dünya şampiyonluğunu Ruslar'dan alan ilk batılı dünya şampiyonu oldu.

1975 :
Fischer satrancı bıraktı ve milyonlarca doları reddetti.

1976 :
Satranç bilgisayarları evlerde kullanılmaya başlandı.

1996 :
Kasparov dünyanın en gelişmiş bilgisayarı olan IBM Deep Blue'yu 4-2 yendi.

1997 :
Kasparov geliştirilmiş IBM Deep Blue'ya karşı 3-1/2-2-1/2 skorlarla maçı kaybetti. Bu olay dünya satranç tarihinde bir dünya şampiyonunun bilgisayara karşı kaybettiği ilk maç olarak tarihe geçti.