İŞTE İLGİNÇ TÜRK BULUŞLARI

Yangında sırt asansörü, suda batırmayan mayo, asansörlü korniş...

Patent alan Türk buluşları arasında suda batırmayan mayo, asansörlü korniş, yangında hayat kurtaran asansör ve sobadan gaz sızmasını önleyen cihaz da var.

Ekonomik büyüme patent başvurularını artırdı. Türk Patent Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Yüksel Birinci, "Patent başvuruları son 3 yılda yüzde 50 artış gösterdi. Bu yılın ilk 8 ayında başvurular yüzde 80 arttı" dedi. Yüksel Birinci'nin verdiği bilgiye göre birçok ilginç buluş için de patent alındı. Bunların arasında, geriye sayaçlı trafik lambası, göz kamaştırmayan far, suda batmayan mayo, asansörlü korniş, yangın için sırt asansörü, yüzmeyi kolaylaştıran şort da var.

Birinci'nin verdiği bilgiye göre ilginç buluşlar ve patent başvurularında belirtilen özellikler şöyle:

Batmayan mayo

Mayonun orta kısmındaki kumaşın arasına, sıkıştırılmış köpük blokları yerleştirilmiş. Köpük suya karşı mukavemet gösterdiğinden mayoyu giyen çocuk bel kısmından sürekli yukarı doğru itiliyor. Bu buluşun bir benzeri de yüzmeye yardımcı olan şort. Deniz, yüzme havuzu, göl ve benzeri alanlarda, geliştirilmiş yapısıyla kişiyi su yüzeyinde tutmaya yardımcı oluyor.

Asansörlü korniş

Asansörlü korniş, perdelerin kolayca asılmasını sağlayan otomatik bir makara. Üzerindeki deliklerle lamaların tavana monte edilmesi kolaylaşıyor. Lama makaralarından gelen kayışlarla korniş üzerine somunlarla monte edilen küçük lama düzeneğinden oluşuyor. Kayışların serbest bırakılmasıyla korniş aşağı doğru iniyor, toplanmasıyla yukarı doğru çıkıyor.

Gazı önleyen cihaz

Özellikle rüzgârlı havalarda sobalardan gaz sızmasıyla meydana gelen ölümlere çare olarak düşünülmüş. Bir ucu soba borusuna, bir ucu baca çıkışına monte ediliyor. Sistem otomatik veya devamlı çalışıyor. Rüzgâr geriye teptiğinde hiç ısı kaybına neden olmadan gazları pervane yardımıyla dışarı atıyor.

Sırt asansörü

Yangın çıktığında çok katlı binalardan hayat kurtarmaya yarıyor. Aşağıya indirilecek kişinin sırtına askı kemerleriyle takılan sırt asansörü, halatın ucundaki kancayla balkon veya pencereye tutturuluyor. Kendini boşluğa bırakan kişinin ağırlığıyla gerginleşen halat, makarayı döndürüyor. Makaranın dönüş hızı mekanik kısımdaki sıra dişlilerce yavaşlatılıyor. Yavaşlatılarak dönen makaradan boşalan halat, asansörle birlikte kişiyi de yere yavaş indiriyor.

İklimlendiren ayakkabı

Ayakkabı tabanının imalatı sırasında içerisine açılan nakil kanallarının dışta kalan ağzı subaplı 5 aerosol kutusuna mevsime göre sıcak veya soğuk hava depolanıyor. Sistemde ayrıca mantar önleyici, ayak rahatlatıcı, koku verici preparatlar da yer alıyor.

'Ödüllü mucitlerimiz var'

2006 yılında, patent ve faydalı model belgesi almak için yapılan başvuruların 7 bin 500 adede yaklaştığını belirten Türk Patent Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Yüksel Birinci, başvurulardan 3 bin 500'ünün Türk vatandaşlarınca yapıldığını kaydetti. Türkiye'nin patent başvurularında Avrupa'da 11'inci sırada yer aldığını ve Türk mucitlerin uluslararası yarışmalarda ödül kazandığını ifade eden Birinci, şu bilgileri verdi:

"Geçen yıl ilk defa katıldığımız buluş fuarı IENA'da Türk mucitleri çeşitli ödüller aldı. Bu yıl 2-4 Kasım 2007 tarihlerinde düzenlenen dünyanın en büyük buluş fuarında Türk mucitleri üç ödül aldı. Serbest kategoride Murat Nural, devrilmeyen merdiven sistemiyle altın madalya ve Ersin Doğan yüksek güçlü lazer buluşuyla gümüş madalya aldı. Gürcan Gürses de seramik filtre üretim yöntemi buluşuyla kolej ve üniversite kategorisinde gümüş madalya kazandı."

Yerli patent başvurularının makine ve insan ihtiyaçlarında yoğunlaştığını belirten Birinci, yabancı başvuruların ise daha çok kimya ve ilaç alanında yapıldığını söyledi.

'Patent almak ücretsiz'

Patent başvurularını desteklemek amacıyla Türkiye Bilim ve Teknik Araştırma Kurumu'yla (TÜBİTAK) bir teşvik sistemi geliştirdiklerini kaydeden Birinci şunları söyledi:

"Patent almayı neredeyse ücretsiz hale getirdik. Başvuru sahibi sadece 25 YTL ödedikten sonra, diğer ücretlerin tamamı TÜBİTAK tarafından hibe şeklinde karşılanıyor. Ayrıca, uluslararası başvurular için de bir kısmı hibe, bir kısmı kredili olmak üzere teşvik imkânı mevcut."

'Erke için açıklama yapamayız'

Türk Patent Enstitüsü'ne yapılan başvuruların, resmi patent bülteninde yayımlanıncaya kadar gizli kaldığını vurgulayan Birinci, kamuoyunda oldukça ilgi uyandıran 'Erke dönergeci' ile ilgili olarak şunları söyledi:

"Patentin, patent bülteninde yayımlanma süresi 18 aydır. Bu süre, başvuru sahibinin erken yayın talebine göre öne alınabilir. Yayım gerçekleşene kadar başvuru konusu buluşla ilgili herhangi bir şekilde bilgi verilmez. Yayınla birlikte tüm kamuoyu buluştan haberdar olur. Erke Araştırmaları ve Mühendislik, başvuruda bulunduğunu basına bildirmişti.

Bu durumda, ancak ilgili şirketin bir başvurusu olduğunu teyit edebiliriz. İçeriğiyle ilgili bilgi veremeyiz."

MİLLİYET