Meslek secimi

Meslek Seçim herkesin hayatında çeşitli zamanlarda gerçekleştirdiği en önemli kararlardandır. İşkur’un sayfasında dendiği gibi: ‘Mesleği Seçmek Hayat Biçiminizi Seçmektir’. Seçtiğiniz meslek hayat boyu mutlu olmanızda önemli etkenlerden olabilir ya da tam tersi huzursuzlukların başlangıcı ve sorumlularından olabilir.

Karar Verme Olarak Meslek Seçimi
Meslek seçimi bir karar verme süreci olduğuna göre karar vermeyi iyi anlamak gerekmektedir. Karar verme: bir dizi alternatif arasından her bir alternatifin getirdiği olumlu sonuçları (faydalar) ve olumsuz sonuçları (maliyet ya da zarar) karşılaştırmak suretiyle bir alternatifi bilinçli olarak tercih etmektir.

Ülkemizde bu karar vermenin maalesef pek bilinçli yapılmadığı gün gibi aşikar.

Meslek Seçimi Bir Kez Verilen Karar Değildir
Her insan ömrü boyunca sayısız defalar yeni meslekler seçebilir ve bu çok olumlu bir özelliktir. Çağımız insanı bu yeteneğe sahip olmalıdır. Üniversitelerin program hedeflerinde açıkça yer alan bu özelliğe göre mezunlar başka meslekleri kolaylıkla öğrenebilmeli ve onlara geçiş yapabilmelidir. Aslında Üniversitenin ana fonksiyonlarının başında bu formasyonu kazandırmak gelmektedir.

Meslek Seçimi Süreçleri
Meslek seçimi, pekçok şeye bağlı bir karar sürecidir. Bunlar :
1. Sizin ilgi alanlarınız ve yetenekleriniz,
2. Seçilen mesleğe bağlı değerler ve bilgiler, ve
3. En önemlisi sizin kişiliğiniz.

Meslek Seçimi İçin Yardımcılar
Genelde okullarda rehberlik uzmanları ya da ilgili kişiler bunu gerçekleştirebilirler. Diğer bir yol ise bölgenizdeki üniversite ve yüksek okulları kariyer planlama, meslek seçimiyle ilgili birimlerine ya da diğer kurumlara (örneğin mesleki eğitim merkezleri, Sanayi ve Ticaret Odaları ilgili birimleri, Halk Eğitim Merkezleri vs vs) danışmaktır. Meslek rehberinde meslek seçimi ve kariyer planlamayla ilgili en gelişmiş testlerin ve araçların düzenlenmesi için katkılar sağlayabilmeyi umuyorum.

Meslek Seçimi İçin Meslekler Hakkında Bilgi edinme
Meslek seçiminden önce kendi kendinizi ölçmeye yarayan testler uygulandıktan sonra karşınızda ilgi alanlarınız, yetenekleriniz, ve kişiliğinize uygun meslekleri bulacaksınız. Bu meslekler hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olduktan sonra seçiminizi yapınız. Bu konuda meslek rehberinde meslek tanımlarında yeterli bilgi birikeceğine inanıyorum.

Meslek Seçiminde Toplumun (Aile ve Çevre) Etkisi
Ülkemizde maalesef meslek seçimi moda halinde yapılıyor. Bir zamanlar Bilgisayar Mühendisliği revaçtaydı. Sonra Endüstri Mühendisliği revaçta oldu. Akabinde İşletme geldi. Sonra Elektronik, Mekatronik, Biyomedikal ve belki sıra da Nanoteknolojide. Tüm bu seçimlerde tuhaf olan nokta: meslek seçimleri konusunda gençlerimizin yetenek ve kişiliklerinden önce aile ve toplumsal baskının etkisinin belirleyici olması.

Öğrenciliğimde, sosyal alanlara son derece yatkın başarılı bir arkadaşım vardı. Etrafındaki yönlendirme nedeniyle Elektronik Mühendisliğini seçmiş ve üniversitede ilk yıl ona zindan olmuştu. Tekrar sınava girerek Hukuk Fakültesini kazandı ve şimdi başarılı bir avukat.

Mesleği Yürütürken Yeni Mesleklerin Seçimi
Çağımızda bir mesleği seçtikten sonra iş bitmemekte.. Başka mesleklere geçiş yapabilmek ve mesleği gerçekleştirirken pekçok mesleğe ait bilgi edinmek ve yeni meslekler seçmek zorundasınız. Örneğin, iyi bir makine mühendisi olabilmek için sadece makine mühendisliğine özgü mesleki bilgilerle yetinemezsiniz. Aynı zamanda mesleğinizi iyi uygulayabilmek için iyi bir bilgisayar programcısı olmalısınız ve kariyer yapabilmek için bir yabancı dili iyi bilmelisiniz. Ya da başarılı olmak için endüstri mühendisliği konularından örneğin üretim planlamaya vakıf olmalısınız.

O yüzden ilk meslek seçiminde tüm bunları düşünüp ilgili alanlar ve meslekler hakkında da şimdiden bilgi sahibi olmalısınız.

Meslek Seçiminde Son Karar
Meslekler listesini iyice azalttıktan sonra seçtiğiniz birkaç meslek hakkında ayrıntılı araştırma yapmaya ihtiyaç bulunmakta. Bu mesleği yürüten tanıdıklarınız varsa onlarla yüzyüze konuşabilirsiniz. Onların kişilikleriyle kendi kişiliklerinizi karşılaştırmaya çalışın ve onların mesleklerinde mutlu olup olmadıklarını anlamaya özen gösterin. Eğer konuşacak kimseniz yoksa bulunduğunuz ildeki üniversitede bu bölüm varsa gidin ve oradaki yetkililerle, hocalarla tanışın mutlaka yararları olacaktır. Ayrıca her üniversitede öğrenci temsilcilikleri (student society) bulunmaktadır. Seçeceğiniz meslek alanını hali hazırda seçmiş öğrenciler çok önemli bilgi kaynağıdırlar.

Bu konuda yeniliklere açık olun ve özgün düşünün.

Meslek Seçiminde Tavsiyeler
Başkasının sizin için seçtiği mesleği seçmeyin. İlgi alanlarınızı, yeteneklerinizi keşfedin ve seveceğiniz mutlu olabileceğiniz bir mesleğe karar verin.
Yazıdan sonra TESTİMİZİ yapmayı es geçmeyin lütfen. 10 dakikanızı ayırarak, yapacağınız bu TEST ile hangi mesleğe eğilimli olduğunuzu görebilirsiniz… Test için tıklayınız…

Yazan : Dr. Çetiner (Uzaktan Eğitim Uzmanı)

Meslek seçme kriterleri
Meslek seçimi çok faktörlü bir süreçtir. Bu sürecin insanın 30-40 yılını etkileyeceğini de düşündüğümüzde ne kadar önemli ve önemsenmesi gereken bir süreç olduğu ortadır.

Ancak gerçek hayata baktığımızda bu sürecin çok da bilinçli geçirildiğini söylemek pek mümkün değildir. Bunun pek çok nedenleri olmasına rağmen , ben çözümleri ve atılması gereken adımlar konusunda derinleştirmek istiyorum yazımı.

Böyle uzun bir yolculuğa çıkarken öncelikle kişinin kendisinden başlaması ve kendine dönmesi çok doğru olacaktır.

Kişinin kendini tanıması, zihinsel özelliklerini bilmesi, kendi yapabilirliklerini anlaması ,yetenek ve becerilerini fark etmesi,değerlerini belirlemesi, atılacak ilk ve en doğru adım olacaktır.

Zihinsel özelliklerini bilmesinden kast ettiğimiz, beynimizin temel çalışma fark yatkınlıklarını fark etmemizdir.Her türlü karar sürecimiz beyin fonksiyonları ile yapıldığına göre beynimizin yatkınlıkları hakkında fikir sahibi olmamız önemlidir.Beyin ile ilgili bilgilerimizin çok sınırlı olduğunu bilmemize rağmen bu konuda bazı açılımlara da sahibiz.Örneğin beyin fonksiyonlarımızın beynimizin iki yarımküresinin temel özelliklere sahip olduğunu biliyoruz.

Sağ yarımküre ve sol yarım küre fonksiyonlarını şöyle ayrımlandırabiliriz;

Sağ yarım küre (vücudumuzun sol tarafına kumanda eder) Uzaysal / müziksel / Bütünü gören / sanatsal / sembolik eş zamanlı / simultane / duygusal / sezgisel / yaratıcı sakin / ruhsal / yeni düşüncelere açık / yapay / yüzleri tanıma / eş zamanlı anlayış / soyut modellerin algılanması / karışık figürlerin tanınması fonksiyonlarına sahiptir.

Sol yarım küre (vücudumuzun sağ tarafına kumanda eder) Konuşma / sözel / mantıksal / matematikse / doğrusal / ayrıntılı / düzenli / kontrollü / entelektüel / baskın / maddeci / dünyevi / aktif / analitik / okuma,yazma,isimlendirme / düzenli sıralama /önem sırasının algılanması / karışık hareket dizisi fonksiyonlarına sahiptir.

(The Whole Brain Business Book ,syf 12,Ned Hermann,Mcgraw Hill,1996)

Sağ ya da sol beyini kullanmaya yatkınlık bir ayrım olarak algılanmamalıdır.Bu sadece bir yatkınlığın fark edilmesi durumudur ve beyin yarım kürelerinden biri baskın olabileceği gibi bazı insanlarda da eşit çalışabilmektedir.Ancak bu farklı ya da eşit çalışıyor olması kişisel yapabilirlikleri belirlediğinden bunun fark edilmesi önem taşımaktadır.Bu durumun doğrusu ya da yanlışı yoktur,var olan gerçekliğin fark edilmesi işimizi kolaylaştıracaktır sadece.

Bu fonksiyonlara ilişkin testler (Kişisel Kariyer Planlama-Mehmet Öner ) kitabında bulunabilir.

Zihinsel özelliklerimiz ile ilgili saptamalar yaptıktan sonra kişiliğimize ilişkin özellikler hakkında bilgi ve farkındalık edinmemiz gerekmektedir. Aşağıdaki tabloda yer alan özelliklerden kendinizde gördüklerinizi işaretlemeniz kişiliğinize ilişkin önemli ip uçları oluşturacaktır.
Bu özelliklerden pek çoğunu işaretlemiş olabilirsiniz.İşaretledikleriniz sahip olduklarınız,işaretlemedikleriniz sahip olmadıklarınız olduğuna göre bunlar üzerinde biraz çalışarak kendiniz hakkındaki farkındalıklarınızı arttırabilirsiniz.

Bu farkındalıklarınız hem güçlü yönleriniz hem de zayıf yönleriniz hakkında size güçlü ip uçları verecektir.

Bu konu üzerinde biraz çalıştıktan sonra bir adım daha atacağız.
Yazan : Neslihan Serbest (Kariyer Geliştirme Danışmanı ve Yaşam Koçu)