Ülkemizde ve dünyada teknoloji ve tasarım eğitimi

Ülkemizde ve dünyada teknoloji ve tasarım eğitimi
Teknoloji eğitiminin kesinbaşlama tarihini ve yerini saptamak imkansızdır.
Tarihsel süreç içerisinde teknoloji eğitimi, genel eğitimin bir parçası olarak değişik
isimler altında var olmuştur. Yine teknoloji eğitimi, eğitimin önde gelen ve çözüm
bekleyen bir sorunu olarak eğitimcileri sürekli meşgul etmiştir. Teknoloji eğitimi’nin
öneminin anlaşılmasına ilişkin ilk bilinçlenme, “işin” eğitim süreci içerisinde
öneminin anlaşılması ve kabul edilmesi ile olmuştur. Bu önem anlaşılınca iş
eğitiminin ayrı bir ders olarak eğitim programlarında olması gerektiği üzerinde
durulmuştur. Buna bağlı olarak da o güne kadar birçok dersin içerisinde değişik
biçimlerde yer alan teknoloji eğitiminin ayrı bir ders haline getirilmesi amaçlanmıştır.
Bu çalışmada; ülkemizde ve dünya’daki teknoloji eğitimi uygulamalarına bakılarak
yeni oluşturulan “teknoloji ve tasarım dersinin öğretmenlerini” yetiştirmeye dönük
günümüz ve ülkemiz koşullarına uygun bir taslak programı oluşturulmaya
çalışılmıştır.

Giriş
Teknoloji eğitiminin kesin başlama tarihini ve yerini saptamak imkansızdır.
Tarihsel süreç içerisinde teknoloji eğitimi, genel eğitimin bir parçası olarak değişik
isimler altında var olmuştur. Yine teknoloji eğitimi, eğitimin önde gelen ve çözüm
bekleyen bir sorunu olarak eğitimcileri sürekli meşgul etmiştir. Teknoloji eğitimi’nin
öneminin anlaşılmasına ilişkin ilk bilinçlenme, “işin” eğitim süreci içerisinde
öneminin anlaşılması ve kabul edilmesi ile olmuştur. Bu önem anlaşılınca iş
eğitiminin ayrı bir ders olarak eğitim programlarında olması gerektiği üzerinde
durulmuştur. Buna bağlı olarak da o güne kadar diğer birçok dersin içerisinde parça
parça bulunan ve değişik adlar altında ya da bölümler halinde öğretilen teknoloji
eğitiminin ayrı bir ders haline getirilmesi amaçlanmıştır. Bu konuda bilinen ilk somut
adımı rousseau atmıştır. Rousseau, tarım ve el sanatlarının eğitimdeki önemine
değinmiş ve bu konuların herkese öğretilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
Rousseau’nun fikirleri sonraları pestalozzi, herbart ve fruebel gibi eğitimcileri
etkilemiştir (doğan, 1983). Bu eğitimciler işe eğitim programlarını sokarak daha
önceki eğitimcilerin kavramlarını uygulamaya koymuşlardır.
Ondokuzuncu yüzyılda iş kavramı Avrupa’da ve Amerika’da yaygınlaşmıştır.
İş eğitimi gibi uygulamayı içeren eğitimin eğitim programlarına girmesinin başlıca
nedeni birçok eğitimcinin el işlerinin de en az matematik ve yabancı dil kadar
kültürün bir parçası olduğunu ileri sürmeleridir. Bu tür uygulama çalışmaları bireyi
bir mesleğe hazırlamaktan çok, bireyi bütün ve çok yönlü olarak geliştirmeye
yöneliktir. Bu nedenle bireyin öncelikli yetişme alanı yani aile çevresi iş eğitimi
müfredatı içerisinde yer almıştır.
Bireyin kendisi ile barışık, çevresi ile uyumlu olabilmesi için öncelikle
yaşadığı yakın çevresini çok iyi tanıması gerekir. Bu nedenle iş eğitimi giderek
değişen isimleri ile endüstriyel sanatlar eğitimi, teknoloji eğitimi müfredat
programlarında ülkenin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak tarım, ev ekonomisi, genel
ticaret, bilgisayar gibi disiplinler yer almıştır. Süleyman Demirel Üniversitesi
Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi
ART-E 2008-02
Teknoloji eğitimi değişken bir eğitimdir. Her ülke kendi özel koşullarına bağlı
olarak teknoloji eğitimi müfredat programını düzenlemektedir. Her ülkenin
gelişmişlik düzeyi farklı olduğundan, ülkesinde uyguladığı teknoloji müfredat
programı da farklı olmuştur ve değişen koşullara göre de sürekli güncellenmiştir. Bu
nedenle dünya üzerinde bir örnek teknoloji eğitimi müfredat programı bulmak
mümkün değildir. Ayrıca her ülkenin kendi özel koşulları farklı olduğundan, gerekli
de değildir. Ancak her durumda bireyin yakın çevresine ait alanları, yani aile
çevresini teknoloji eğitimi programlarından ayrı değerlendirmek söz konusu
olmamıştır.
Teknoloji eğitiminin tanımı ve uygulaması ülkeler arasında değişiklikler
göstermektedir. Bunun nedeni kültürel farklılıklar ve çeşitli ülkelerdeki ilgi
gruplarının teknoloji eğitimini kendi ihtiyaçlarına gore yönlendirmeleridir (black,
1998, 24).
1999 yılında avrupa birliği tarafından yayınlanan bolonya deklarasyonu
avrupa’daki eğitim sistemi içinde teknolojik gelişimin eğitim süreçlerine dahil
edilmesini öngörmüştür. Bu nedenle eğitim politikalarında teknolojik içeriği yoğun
bir eğitim programının tasarlanması ihtiyacı ortaya konmuştur (anonim, 2006b: 1-17).
Endüstriyel sanatlardan teknoloji eğitimine geçiş süreci içinde son 40 yılda
mesleğin öncüleri tarafından eğitimin felsefesi, müfredatı, metot ve uygulamalarında
köklü değişiklikler ileri sürülmüştür. Teknoloji eğitimine geçiş, teknoloji ve
teknolojik yeniliklerin topluma getirdiği dramatik değişikliği temel almıştır. Bunun
gereği olarak teknoloji temelli bir toplumda yer alabilmek için teknoloji okuryazarlığı
zorunluluğu ortaya çıkmıştır (erekson ve shumway, 2006).
Günümüzde dünyada teknoloji eğitimi programlarının nasıl olduğu hakkında
daha net bir fikir sahibi olabilmek amacıyla avrupa birliği ülkeleri, avustralya,
amerika birleşik devletleri ile doğu ve güneydoğu asya ülkeleri’nin teknoloji eğitim
müfredat programlarının analizi yapıldığında şu sonuçlara ulaşılmaktadır.
http://art-e.sdu.edu.tr/docs/yazicioglu_2.pdf