İnsanlık tarihinin 10 gizemine yanıt

İnsanlık tarihinin 10 gizemine yanıt


İnsanların iki ayak üzerinde yürümesinden beynin büyüklüğüne, dünya üzerine nasıl yayıldığımızdan dillere kadar gizemini koruyan birçok soruya uzmanlar yanıt verdi.
ABD’de yayımlanan New Scientist dergisi, insanlıkla ilgili merak edilen en önemli 10 soruyu konunun uzmanlarına danışarak yanıtladı. İşte insanların kürklerini neden kaybettiğinden, neden iki ayak üzeri
nde yüründüğüne dair ilginç birçok sorunun ayrıntılı cevapları:
Neden şempanzelerden farklıyız?

Şempanzeler ile insanların genetik kod zincirleri yanyana koyulduğunda aradaki fark sadece yüzde 1.5’dir. Ancak bu yüzde 1’lik oran bile genlerdeki 30 milyon farklı mutasyona işaret eder. Örneğin insanlarda, FOXP2 adlı genin ürettiği bir protein konuşmayı sağlar. Şempanzelerde bu protein üretilmez. Yale Üniversitesi’nden Profesör James Noonan, genlerin dizilme biçimlerinin de insanlarla şempanzeler arasında büyük farklar doğurduğuna dikkat çekiyor.

Neden iki ayak üzerindeyiz?

Evrim teorisinin mimarı Charles Darwin’e göre insanların iki ayak üzerinde durmaya başlamaları alet kullanımının başladığı tarihe dayanıyor. Ancak aletler ilk kez 2.6 milyon yıl önce keşfedildiği için bu teori çok güçlü durmuyor. Çünkü ilk insanların iki ayak üzerinde durmaya başlaması 4.2 hatta 6 milyon yıl öncesine dayanıyor. Londra Doğal Tarih Müzesi’nden Chris Stringer, “Orangutanlara baktığımızda beslenmek istediklerinde ağaçlara uzanmak için iki ayak üzerinde durduklarını görüyoruz. İnsanlar da böyle başlamış olabilir” diyor. İki ayak üzerinde durmaya başlamanın bir diğer önemli sebebi ise uzaktan gelecek düşmanları daha kolay tespit etmek olarak açıklanıyor.

Teknolojik gelişme neden yavaş yaşandı?

Londra Doğal Tarih Müzesi’nden Chris Stringer alet teknolojisinin çok yavaş gelişmesini toplumlar arasındaki ağın zayıflığına bağlıyor. Modern insanlar gibi aralarında gelişmiş bir bağ bulunmayan toplumlar bilgileri de birbirlerine aktaramıyordu. Bilgi aktarımı yaşanmayınca da aletler keşfedilmiş olsa bile yayılamıyordu.

Dil ne zaman gelişti?

Modern insanın atası olan Homo Sapiens dil yeteneğine sahip tek insan türüydü. Geçmişte konuşmanın yerini tutan el hareketleri ise dilin gelişimine katkıda bulundu. Oxford Üniversitesi’nden Robin Dunbar, maymunlardaki gibi bir diyafram-göğüs bağlantısının yaklaşık 1.6 milyon yıllık geçmişi olduğunu söylüyor. Konuşma ise yaklaşık 600 bin yıl önce ortaya çıktı.

Neden beynimiz bu kadar büyük?

İnsan beyni insan boyutundaki bir maymunun beyninin iki katı ağırlığındadır. Bunun nedeni tek bir mutasyona bağlanıyor. Diğer memelilerin çene kasları insanlarınkine göre daha güçlüdür. Bu kas da kafatasını sıkıştırarak beynin büyümesini engeller. İnsanlar 2 milyon yıl önce bu kastan kurtuldu. Daha sonra beyin gelişimi başladı. Missouri Üniversitesi’nden David Geary, kalabalık toplumlarda yaşamanın zorluğunun da beynin büyümesine yardımcı olduğunu savunuyor.

Kürkümüzü neden kaybettik?

İnsanların tüylerinin azalmasının sebebi dünyanın ısınmasına bağlanıyor. Çünkü insanlar hava ısındıkça tüyleri nedeniyle terleyememeye başladı. Stringer bu durumu, “Çünkü bizim filler gibi büyük kulaklarımız yok” cümlesiyle açıklıyor. Filin kulaklarını sallamasıyla havadan alınan soğuk vücudu soğutmak için kullanılıyor. İnsanların kürklerini kaybetmesinin bir diğer sebebi ise cinsellik. Tüylerin arasındaki parazitlerin hastalık yayması nedeniyle insanlar karşı cinste daha az tüyü olanları daha çekici bulmaya başladı. Daha az tüy sahibi olanların genleri de bu nedenle baskın olunca insanlar kürklerini zamanla kaybetti.

Başka insanımsılar kaldı mı?

Koca ayak gibi efsanelerin yıllardır konuşulması başka insanımsılar olup olmadığı sorusunu ortaya atıyor. Az da olsa bazı bilim insanları insanımsıların halen bulunabileceğine inanıyor, ‘homo sapiens’lerin yalnız olmadığını düşünüyor. Idaho State Üniversitesi’nden Jeffrey Meldrum, ABD’nin kuzeybatı ve Kanada’nın batı kesimlerinde yaşadığına inanılan iri, kıllı, maymun benzeri yaratık Sasquatch’ın gerçekten yaşayıp yaşamadığına dair emin olamadığını söylüyor.

Melez miyiz?

Bazı insanların genlerinin yaklaşık yüzde 4’ü Neandertallerin genleri ile aynı özellikleri taşıyor. Afrika kökenli olmayan bu insanların genlerindeki Neandertal izi yüzde 1 ila 4 arasında değişiyor. California Üniversitesi’nden Richard Green, “Bu homo sapienslerin diğer insan türleriyle ilişkiye girdiğini gösteriyor” yorumunu yapıyor. Ancak homo sapienslerin Neandertallerden daha fazla oluşu genlerin baskın olmasını ve modern insanın bugün yaşıyor olmasını sağladı.

Neden dünyaya yayıldık?

Afrika’dan 65 bin yıl önce göç eden Homo Sapiens’ler küreselleşmenin başlangıcı oldu. Homo Sapiens’lerin Afrika’dan göç etme nedeni ise nüfus artışına bağlanıyor. Nüfusun artması sonucunda başka imkanlar aramak isteyen Homo Sapiensler Asya ve Avrupa’ya doğru yol aldı. Cambridge Üniversitesi’nden Paul Mellars da nüfus artışının dünyadaki teknolojik, ekonomik ve sosyal gelişimi sağladığını söylüyor.

Neandertalleri yok mu ettik?

Günümüzden 200 bin ila 28 bin yıl önce yaşamış olan insan türü Neandertallerin yok oluşu modern insanın atası olan Homo Sapienslere bağlanıyor. Homo Sapiens’ler Avrupa ve Asya’ya yayılmaya başladıkça hastalıkları da beraberinde götürdü.

Orada yaşayan Neandertallerin bu hastalıklara bağışıklıklara sahip olmadıkları için yok oldukları düşünülüyor. Toronto Üniversitesi’nden Clive Finlayson ise Neandertallerin yok oluşunu dünya üzerindeki iklim değişimine bağlıyor.

Milliyet