Çoklu Zeka Nedir?

Çoklu Zeka Nedir? Zeka Türleri Nelerdir?

Zekâ ile ilgili birçok şey duymuşsunuzdur. IQ testi, kalıtsallık. Toplumda bununla ilgili birçok düşünce şekli vardır.
Kimileri bunun anne ve baba dan gelen kalıtsal bir şey olduğunu düşünür, kimileri ise bunun sonradan geliştirilen ve ne kadar çalıştığınızla ilgili olduğunu savunur.

Zekâ yıllardır tanımı yapılamaya çalışılan ve üzerinde tartışmalara neden olan bir konudur. O hâlde bilim adamlarının zekâyı nasıl tanımladığına bakmalıyız.

Bergson’agöre zekâ;alet kullanma ve yapmayetisidir.
Terman’a göre ; soyut düşünebilme gücüdür.
Binet’e göre;sağduyu ve karar verme yetisidir.
Stern’e göre; karşılaşılan yeni durumlara uyabilme gücüdür.

Psikologlar tarafından ‘G’ ile ifade edilen ve ‘genel zekâ’ anlamına gelen bu inanç tek bir zekâ olduğunu savunur ve yüksek oranda kalıtsaldır. Zekâyla ilgili genel bir görüş vardır ki bu da ‘beynimizde genel tek bir kapasitevar’ der. Burada algı yapınız ne kadar yüksekse o kadar zekisiniz demektir.

Ancak şimdi bahsedeceğimiz ‘çoklu zekâ’ bununtam tersini savunur ki bu da beynimizde tek bir kapasite değil, birden çok kapasite olduğudur. Kimi insan matematik gibi sayısal bir derste zorlanırken, müzik gibi bir derste daha başarılı ya da edebiyat gibi bir derste vasat olabilir. Bu tamamen beyninizin o dala ayırdığı kapasiteye bağlıdır ve bu kapasiteler birbirinden bağımsızdırlar. O hâlde bu dalda çok başarılı olan Howerd Gardner ’ın zekâ ‘yı şöyle tanımlaması oldukça mantıklıdır.

‘Zekâ bilgiyi işlemeyle ilgili bir kapasitedir. Çevreden duyu organlarımızla gelen birçok bilgi vardır; uyarıları gözlerimiz, kulaklarımız, parmaklarımız gibi küçük makinelerle alırız.Zekâ beynin ve zihnin donanmasıdır ve bu bilgileri işler’

Gardner araştırmaları sırasında zekânın 8 alanı olduğunu buluyor ve şu şekilde sıralıyor;

1. Sözel-Dilsel Zekâ;
Bu zekâ alanında kişilerin kelime hazineleri oldukça geniştir, dilleri kolay öğrenirler, cümleler arasındaki kelimeler arasındaki benzerlikleri kolayca seçip ifade edebilirler.

2. Matematiksel-Mantıksal Zekâ;
Bu zekâ alanında kişilerin analiz yeteneği oldukça yüksektir, somutu soyuta çevirmede yeteneklidir, analitik düşünme ve uygulama konusunda başarılıdırlar.

3. Görsel-Mekansal Zekâ;
Bu zekâ alanında kişilerin 3 boyut kavramı algısı oldukça gelişmiştir. Renkleri ayırt etmede gayet iyidir.Çizmekten boyamaktan oluşturmaktan zevkalırlar.

4. Kinestetik-Bedensel Zekâ;
Bu zekâ alanında kişilerin organizasyon yapma yeteneği odukça gelişmiştir. Nesnelere dokunarak bilgi edinirler.

5. Kişilerarası-Sosyal Zekâ;
Bu zekâ alanında kişilerin duygularıalgılamakta, liderlik yapmak da yetenekleri vardır.

6. Kişisel-İçsel Zekâ;
Bu zekâ alanında kişiler bireysel çalışmaktan zevk alan özgüven sahibi insanlardır.

7. Müziksel-Ritmik Zekâ;
Bu zekâ alanında kişiler sese karşıduyarlıdırlar, ritim tutma konusunda başarılıdırlar.

8. Doğacı Zekâ;
Bu zekâ alanında kişiler canlıları tanıma, araştırma ve canlıların yaratılışlarını sorgularlar.

Bu zekâ alanları birbirinden tamamen bağımsızdır. Bir insan müziksel zekâya sahipse diğerlerinden biri yoktur gibi bir düşünce olamaz. Bir insan hepsindede başarılı olabilir, hiçbirinde de başarılı olmayabilir.