Patent Sayısını Artırmak İçin Öneriler

2012 yılında 2011 yılına göre ülkemizde yerli patent sayısı %10 oranında artarak 4362 adede ; yerli faydalı model sayısı ise %17 oranında artarak 3722 adede ulaşmıştır. Bu artış oranları yüzdelik artış olarak iyidir ancak toplam buluş sayısına bakıldığında Türkiye'deki tüm yerli patent sayısı IBM'in Amerika’da 2012 yılında yaptığı 6478 adetlik patent sayısından 2116 adet daha azdır. Bir başka deyişle Türkiye 'deki 100 bin adedin üzerindeki fabrika, 170 üniversite, 700 binden fazla mühendis bir yılda IBM'in yaptığı patent kadar patent yapamamıştır. Bu durumu ülkemizdeki, sanayicilerimiz, sanayi ve ticaret odalarının yönetimleri ve Üniversitelerimizin yönetimlerinin ve ilgili Bakanlıklarımızın ve özellikle Türk Patent Enstitüsü yönetimi ve patent vekillerinin de dikkatle düşünüp üzerinde durmaları gereken bir konudur.


Patent sayısındaki artışa paralel olarak ülke ekonomileri ve şirketlerin ciroları ve ihracatları da artmaktadır. 1960’lı yıllarda Güney Kore’nin milli geliri   Türkiye’nin milli gelirinin yarısı kadarken bu gün geldikleri noktada Türkiye’yi ,ikiye katlamış durumdalar. Aynı şekilde 1974 yılında Güney Kore’nin milli geliri sadece IBM’in bir yıllık cirosundan bile azken; Güney Koreli Samsung firmasının 2012 Yılında tek başına 150 milyar dolardan fazla ihracat yaparak Türkiye’nin 2012 yılındaki toplam ihracatını yakalamış olmasının tek bir sonucu var: KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLER ÜRETMEK. Katma değerli ürünler üretmenin yolu da markalaşmaktan , patente, tasarıma ve inovasyona değer vermekten geçiyor.



Ülkemizin 2023 yılında 500 Milyar Dolar İhracat Hedefi bulunuyor. Hükümet, Ticaret ve Sanayi Odaları, İşadamı Derneklerimiz , kısaca bütün Türkiye bu hedefe odaklanmış durumda. Ancak bu hedefe odaklanan her kesim de ülkemizin 2012 yılı itibariyle üretmekte olduğu ürünlerle bu hedefe ulaşılamayacağının farkında . 2023 yılında 500 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşabilmemiz için , teknolojik yenilik ihtiva eden, patenti ülkemize ait rekabetçi ürünler ve aynı zamanda sektöründe markalaşmış ürünlerle ulaşabiliriz. Bunun için bütün firmalar ar-ge departmanı kuruyorlar, teknokent ve teknopark’larda ofisler açıp ar-ge mühendisi istihdam ediyorlar, hatta belirli büyüklükteki firmalar ar-ge merkezleri kurarak bu yarışa daha büyük hedeflerle katılıyorlar.





Son bir kaç yıldır ülkemizde ar-ge kanunu ile büyük teşvikler verilmiş ; üniversite sayısı 170 'i geçmiş teknopark sayısı 50'ye yaklaşmış ve teknoparklarda çalışan ve görevi sadece yenilik yapmak olan 15000 'den fazla ar-ge mühendisi ve ülkemizde 100 binden fazla sanayi firması bulunmasına rağmen patent sayısında istenilen artışa ulaşamamış olmamız dikkat çekmektedir.




Patent sayısında neden gerekli artışı sağlayamıyoruz? Milyarlarca dolar ar-ge harcaması yeterli mi olmuyor yoksa bazı konularda hata mı yapılıyor ? Bir başka deyişle Türkiye'deki yıllık patent sayısını 5 binli rakamlardan 50 binli hatta yüz binli rakamlara çıkartamaz mıyız ? Çıkartabilmemiz için hangi somut adımların atılmasına gerek vardır. ?Türkiye'de yılda 50.000 patent yapılacak bir insan gücü potansiyeli, sanayi potansiyeli , araştırmacı potansiyeli var mıdır ? Türkiye’deki patent sayısının artırılması için somut önerilerimizi aşağıda kamuoyunun dikkatine sunmaktayız.



1.    Patent kavramının öğretilmesine İlkokul’ dan başlanmalı. İlk öğretimdeki Teknoloji Tasarım müfredatının muhtevasına PATENT kavramının öğretilmesi de eklenmeli.



2.    “Bu Benim Eserim” benzeri yarışmaların sayısının artırılması sağlanmalı. Bu yarışmalar neticesinde dereceye giren eserlerin patent haklarının ücretsiz tescillenmesi sağlanmalı , çocuklara mucitlik verilerek motivasyon sağlanmalı.



3.    İlk öğretimdeki çocuklarımıza mucitlik fikrini aşılayacak kitaplar ve filmler hazırlanarak okullarda gösterimi sağlanmalı. Çocuklara mucitlik fikrini



4.    İlk öğretimdeki ileride mucit olma kapasitesi bulunan üstün yetenekli çocuklar seçilerek özel eğitim almaları sağlanmalı ve bu çocukların bütün eğitimleri boyunca desteklenmesi sağlanmalı.



5.    Çocuklara yönelik mucitlik atölyeleri, mucitlik kampları açılmalı veya açılması teşvik edilmeli. Bu atölyelerin açılması devlet tarafından desteklenmeli. Hatta her okulda bir adet mucitlik atölyesi açılması sağlanmalı.



6.    Liselerde Fizik, kimya ,biyoloji gibi derslerin müfredatına konuyla ilgili yapılan buluşların ve alınana patentlerin az da olsa bilgisi verilerek, öğrencilere mucitlik fikri aşılanmalı ve aynı zamanda öğretilen teorik bilgilerin nerelerde kullanıldığı anlatılmalı.



7.    Teknik liselerde mutlaka patent dersleri okutulmalı ve teknik liselerde okuyan öğrencilerin kendi konularıyla ilgili küçük de olsa buluş yapmaları sağlanmalı ve onların yaptığı buluşların patent veya faydalı model tescil belgesi alınması sağlanmalı.



8.    İki yıllık teknik okullarda derslerin ilgili bölümlerinde o konuyla ilgili alınmış bir kaç patentlin incelenmesi sağlanmalı, bu şekilde öğrencilerin patent dosyalarını okuma ve anlama kabiliyeti geliştirilmeli.



9.    İki yıllık teknik okullarda patent zorunlu ders olarak okutulmalı ve bu okullardan mezun olan her öğrencinin okul bitirme ödevi olarak küçük de olsa patent veya faydalı model başvurusuna konu olacak bir geliştirme yaparak mezun olması sağlanmalı.





10. Bütün fen fakültelerinde ve mühendislik fakültelerinde patent    zorunlu bir ders olarak okutulmalıdır.



11. Mühendislik fakültelerinde patent dosyalarının okunması ve anlaşılması için ders konulmalı. Aynı zamanda bütün mühendislik ve fen fakültesi öğrencilerinin patent araştırma tekniklerini öğrenmesi sağlanmalı.





12. Mezun olan her fen fakültesi öğrencisi ve mühendislik fakültesi öğrencisi bitirme ödevi olarak patent veya faydalı model olabilecek bir geliştirme yaparak mezun olmalı , bu geliştirmeler tescil edilerek mezun olan her öğrencinin en az bir patent veya faydalı model belgesine sahip olduğu bir eğitim sistemi geliştirilmelidir.



13. Bütün mühendislik fakültelerinde buluş yapmanın formülü olan bütün dünyanın kullandığı TRİZ SİSTEMİ ders olarak okutulmalıdır. Bütün mezun olan mühendislerin TRİZ SİSTEMİNİ bilerek mezun olması sağlanmalıdır.



14. Mühendislik fakülteleri ve fen fakültelerindeki yüksek lisans tezleri ürün geliştirme odaklı olmalı ve patent veya faydalı model tesciliyle taçlandırılmalıdır.



15. Yine doktora, doçentlik ve profesörlük tezleri ürün geliştirme odaklı olmalı ve mutlaka patent belgesiyle taçlandırılmalıdır.



16. Üniversitelerimizin yıllık patent hedefi olmalıdır. Patent yapan bütün üniversite mensupları ödüllendirilmeli, buluşlarına sahip çıkılmalıdır.



17. Üniversitelerimiz bulundukları bölgelerdeki sanayicilerimizin ihtiyaçların tespit etmeli, onların üretimde işlerine yarayacak ürünler geliştirmeli veya sanayicilerimizin verimliliğini artıracak yöntemler üzerinde araştırma yapmalıdır.



18. Üniversitedeki derslerin bir kısmı sadece teorik olmayıp, doğrudan sanayicilerin işlerine yarayacak şekilde dizayn edilmeli, mezun olan mühendisler veya teknikerler herhangi bir sanayi firmasında işe başladığında üniversitede öğrendiği bilgileri doğrudan uygulayabilmeli, ürün geliştirebilecek şekilde eğitimler dizayn edilmelidir.



19. Ticaret ve Sanayi odaları üyelerini yenilik yapmaya teşvik etmelidir. Ticaret ve Sanayi odaları en çok patent ve faydalı model başvurusu yapan üyelerini ödüllendirmeli, patent ve inovasyon konularını sürekli gündemde tutup, yenilik yapan üyelerini motive etmelidir. Yapılacak eğitici çalışmalara ve patentle ilgili yayınlara özellikle destek vererek bu tür yayınların üyelerine ulaşmasına yardımcı olmalıdır.



20. Sanayici ve İşadamı Dernekleri de odaları üyelerini yenilik yapmaya teşvik etmelidir. Ticaret ve Sanayi odaları en çok patent ve faydalı model başvurusu yapan üyelerini ödüllendirmeli, patent ve inovasyon konularını sürekli gündemde tutup, yenilik yapan üyelerini motive etmelidir. Yapılacak eğitici çalışmalara ve patentle ilgili yayınlara özellikle destek vererek bu tür yayınların üyelerine ulaşmasına yardımcı olmalıdır.



21. Özelliklede patent başvurusunda çok geride kalmış olan illerimizdeki; ticaret ve sanayi odaları,iş adamı dernekleri, organize sanayi sitelerinin yönetimleri, bu illerimizdeki üniversite yöneticileri, valiliklerimiz ve belediyelerimiz ve o illerde bulunan yazılı,görsel ve internet medyasının yöneticileri bu işi görev edinerek illerinin inovasyon karnesini yükseltmek gayreti için patent hareketi başlatmalı,patent hedefleri koyarak illerindeki patent sayısını artırma yolunda çalışmalar yapmalarının önemli olduğunu belirtmek istiyoruz.



22. Ülkemizdeki herhangi bir konuda üretim yapan her sanayi firmasının ciro hedefi olduğu gibi yıllık patent hedefi de olmalıdır. Pazarlama bütçesi ayrıldığı gibi her firma mutlaka yenilik yapmak için de her yıl bir bütçe ayırmalıdır. Yenilik yapmaya ayrılan her kuruşun daha sonra daha yüksek kazançlar şeklinde döneceği her zaman bilinmelidir. Aynı şekilde firmaların hızlı büyümesinde patentli,tasarımlı , katma değeri yüksek ürünlerin çok önemli olduğu dikkate alınarak firmaların gelecek planlarında mutlaka patent ve tasarım hedefleri yer almalıdır.



23. Ülkemizde TRİZ sistemini bilen mühendis sayısı en kısa zamanda on binleri, 2023 yılına kadar da yüz binleri geçmelidir. Çünkü Triz Sistemini bilen bir mühendisin yenilik yapması,buluş yapması daha kolaydır, ve Triz Sitemini ar-ge çalışmalarında uygulayan firmalar daha kısa zamanda sonuç alıp, daha çok patent başvurusu gerçekleştirebiliyorlar .Bunun için Triz sistemini en iyi bilen yurt dışından uzmanlar getirilerek eğitimler verdirilmeli ve bunu da ilgili kamu kurumları yapmalıdır.



24. Patent işlemlerinde KDV alınmamalı ya da en fazla %5 olmalı.



25. Ar-ge çalışmalarından kullanılacak ürün veya hizmetlerde KDV alınmamalı ya da en fazla %5 olmalı.



26. Patent, İnovasyon ve TRİZ gibi yeniliği özendirici eğitimler desteklenmelidir, bu tür eğitimlere katılmak isteyenlerin ücretleri ilgili bakanlıklarca karşılanmalıdır.



27. 2008 yılında çıkartılan ar-ge teşvik kanunu en az 50 mühendis çalıştıran ve ar-ge merkezi şeklinde örgütlenmiş firmalara teşvik sağlamaktadır. Bu kanunla gelir vergisi desteği, SSK desteği ve sağlanan diğer teşvikler, muafiyetlerin sadece en 50 adet ve üstü tam zamanlı ar-ge personeli çalıştıran firmalara sağlanması ar-ge yapmak isteyen ve buna imkanı olmayan Kobilerimizin gelişmesine engel olmaktadır. Bu kanunda yer alan en az 50 personel sayısının acil bir şekilde düşürülmesi gerekmektedir.



28. Hatta ar-ge birimi kurmak isteyen firmalar için en az 2 tam zamanlı ar-ge personeli bile çalıştırsa bu desteklerden yararlandırılması sağlanmalıdır. Aksi taktirde bu desteklerden kobilerimiz faydalanamayacak , sadece belirli büyüklükteki firmalar yararlanabilecektir ki bu durum da ülkemizde yenilik yapmak isteyen kobilerimizin gelişmesini önleyecektir. Sanayi Bakanlığı’nın 2011 yılı verilerine göre ülkemizde zaten en az 1 ar-ge personel çalıştıran ve bünyesinde ar-ge birimi bulunan 4826 adet sanayi firması bulunmakta olup, bu firmaların toplam ar-ge personeli sayısı 23026 kişidir. Ülkemizde yeniliklerin önünün açılması ve patent sayısını artırılması için en azından 10 yıllığına bünyesinde ar-ge birimi bulunan bütün firmalar ar-ge teşvik kanunundan yararlanmalıdır.



29. Yenilik yapmak amacıyla ar-ge mühendisi çalıştıran ( 1 mühendis bile çalıştırsa) firmalara patent-faydalı model başvurusu şartına bağlı olarak teşvikler verilmelidir. Örneğin; Bünyesinde 2 tam zamanlı ar-ge mühendisi çalıştıran bir firma yılda mühendis başına 1 patent yaparsa ar-ge teşvik kanunundan %50 oranında ; mühendis başına 2 patent yaparsa ar-ge teşvik kanunundan %100 oranında yararlanabilir.



30. Ülkemizde patent ve faydalı model başvurusu yapan firmalar ve buluşu yapan şahıslar en azından yıllık patent sayısı 50 bin adedin üzerine çıkıncaya kadar nakit para ile ödüllendirilmelidir. Örneğin patent başına 5000 TL nakit ödül verilerek (Tubitak teşvikleri hariç ) nakit ödülün yarısı buluş sahibine yarısı da firmaya verilebilir. Bireysel mucitler, araştırmacılar, öğretim görevlileri, öğretmenler , mühendisler kısacası buluş yapan herkes 5000 TL ile ödüllendirilmiş olur, bu şekilde buluşçuların motive olmaları sağlanır.



31. Başvurusu yapılan patentlerin ve faydalı modellerin üretime geçebilmesi için ve ticarileşebilmesi için teşvikler verilmelidir. Çok uzun vadeli hibe veya faizsiz krediler verilerek buluşçuların yaptıkları buluşlardan para kazanmaları sağlanmalıdır. Buluşundan para kazanan buluşçu daha fazla buluş yapacak; buluşçuların para kazandığını gören diğer kişiler de buluş yapma konularında motive olacaktır.


32. Patentle ile yenilik yapmayı teşvik edici Tv-Radyo programları devlet tarafından ve ilgili kamu kuruluşları tarafından desteklenmelidir.


33. Patentle ilgili yazılan kitapların, dergilerin ve diğer yayınların basımı desteklenmelidir.


34. Patent vekili firmalarda çalışan mühendislerin maliyetinin bir kısmı devlet tarafından desteklenmelidir.


35. Buluşçuluğu, patenti özendirici tv -radyo-gazete reklamları desteklenmelidir.



36. Büyük sanayicilerimizin yılda en az 15 adet patent-faydalı model hedeflemeleri gerekir. Sanayicilerimiz bu 15 adetlik patent hedefini yazılı hale getirerek, bütçe hedefleri gibi ve kalite politikalarını çerçeveletip astıkları gibi bu patent hedefini de çerçeveletip , yönetim binalarına, fabrikalarına , özellikle de ar-ge birimlerine asmaları gerekmektedir. Bu şekilde en üst yönetim den alt kademe çalışanlara kadar şirket için patent kelimesi beyinlere yerleşmiş olacaktır. Daha Sonra üst yönetimden ve ar-ge personelinden başlayarak bütün personel patent ve faydalı modelin önemi ve şirket içindeki yeni fikir üretmenin kendilerine, firmalarına ülkeye yapacağı katma değerle ilgili eğitimlere düzenlenerek, tüm şirket genelinde patent bilinci oluşturulmalıdır.




37. Yıllık patent hedefini koymuş olan sanayicilerimizin yapması gereken en önemli çalışmalardan birisi de sektörlerinde daha önce alınmış yerli ve yabancı patent ve faydalı modelleri inceleyerek rakip analizi yapmalarıdır. Yurt dışında başarılı olmuş firmaların patent stratejilerini inceleyerek onlardan kendilerine uyan stratejileri firmalarında uygulayabilirler.



38. Her ar-ge personelinin yıllık patent hedefi olmalıdır. Yine şirket içerisinde beyaz yakalı-mavi yakalı ayrımı yapmadan tüm personelin fikirlerini sunabileceği bir öneri sistemi olmalı, bu öneriler çok titizlikle incelenerek, verimliliği artıran, enerji kaybını azaltan, üretim sürecini kısaltan , ürünlerin çeşitli problemlerini çözen vs. ürün geliştirmeye yönelik veya yeni bir ürün üretilmesini öneren öneriler mutlaka ödüllendirilmeli, bunlar içinde patent konusunu oluşturan öneriler varsa özellikle, buluş yapmayı özendirecek şekilde maddi ve manevi ödüllerle teşvik edilmelidir. Her türlü geliştirme küçümsenmeden incelenmeli, çok küçük geliştirmelerin bile patent veya faydalı model olabileceğini ve rekabet unsuru olarak kullanılabileceği dikkate alınmalıdır.



39. Ülkemizde patent sayısının artırmak için yapılması gereken en önemli çalışmalardan birisi de mevzuat değişikliğidir. Ülkemizde halen bir patent kanunu mevcut değildir, 1995 yılında çıkartılan 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çok acele bir şekilde yeni şartlara uyularak patent kanunu çıkartılmalıdır. Açılan maddi ve manevi tazminat davalarının bazılarında ise taklitçilerden gerekli tazminatlar alınamamaktadır. Yapılacak yeni kanuni düzenlemelerde; hem cezai yönden hem de maddi ve manevi tazminatlar yönünden yaptırımlar ağırlaştırılmalıdır. Patenti veya faydalı modeli taklit edilen şahıs veya firmalar taklit dolayısıyla uğradıkları zararı daha kolay bir şekilde tazmin edebilmelidir. Örneğin marka cezalarında taklit eden kişiye 2.000.000 TL ye varan para cezaları verilebileceği belirtilmektedir, ancak tazminat davalarındaki ispat zorlukları nedeniyle cezadaki kadar tazminatların alınabilmesi çok zor gözükmektedir. Burada verilen ceza devlete ödenecek bir cezadır, halbuki zarar gören marka sahibidir(veya yeni düzenlemelerde patent sahibi olacaktır), burada ceza davasında verilecek maddi cezaların en az %50’si marka-patent-tasarım sahibine verilecek şekilde bir düzenleme yapılmalıdır.



40. Ayrıca tazminat davalarında her taklit olayı başına ödenecek en az tutarlar belirli olmalı, üst sınırları tabi ki edinilen fayda veya uğranılan zararın ispatına bağlı olabilir, ancak; alt tazminat sınırı olmazsa ispat yükünün zor olduğu veya özellikle de taklitçinin kayıt dışı çalıştığı durumlarda , yaptığı taklit yanına kar kalabilmektedir. Bu nedenle tazminat davalarında patent sahibine mutlaka bir bedel ödenmelidir. Patent hukukunda yaptırımlar ne kadar ağır olursa, tescillemiş olduğu patentin taklidi durumunda çok olumlu sonuçlar alan ve taklitçilere uygulanan yaptırımlar nedeniyle zararını tazmin eden bir patent sahibi daha çok patent yapmaya başlayacaktır ve dolayısıyla patentten kazanç sağlayan firma ve şahısların sayısı arttıkça yerli patent sayısında patlama yaşanacaktır. Aynı zamanda yabancı firmalar da ülkemizde patent tesciline daha olumlu bakacaklardır.


41. Teknokent , Teknopark ve Teknoloji Geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların mutlaka patent odaklı çalışmaları sağlanmalıdır. Buralarda çalışan ar-ge personelinin mutlaka patent konusunda bilinçli olması sağlanmalıdır. Yıllarca teknoparklarda faaliyet gösterip de 1 adet patenti olmayan firmaların çokluğu dikkat çekmektedir. Teknokent yönetimleri patentle ilgili bilinçlendirme, seminer ve yayınlarla üyelerinin patent odaklı çalışmasını teşvik etmelidir.



Türkiye’de bulunan 1.300.000 firma, 2 milyona yakın esnaf, 1 milyona yakın mühendis, 200’e yakın üniversite, 140 ar-ge merkezi, 50’den fazla Teknopark ve milyonlarca gencimiz yılda sadece 4300 patenti hak etmiyor. Daha fazlasını yapacak güçteyiz. Patent Hedefiniz olsun. Patentle Kazan!


http://www.adrespatent.com.tr/patent-sayisini-artirmak-icin-41-oneri-2