2013 – UNESCO‘da Pîrî Reis Yılı

2013 – UNESCO‘da Pîrî Reis Yılı

Piri Reis Üniversitesi Türkiye’deki , IMEAK Deniz Ticaret Odası’na kayıtlı, yaklaşık 8000 Denizcilik Şirketinin tamamının vakfiyesi olduğu TÜRK DENİZ EĞİTİM VAKFI (TÜDEV) tarafından 2008 yılında kurulmuş, Türkiye’nin İLK ve TEK Denizcilik İhtisas Vakıf Üniversitesi olup, büyük Türk Denizcisi ve İlim Adamı PİRİ REİS adını büyük bir gururla taşıma, Ulusal ve Uluslararası Denizcilik Platformlarında temsil edip, tanıtma sorumluluğunun titizlikle bilincindedir.

Piri Reis, en ünlü ve en çok bilinen eseri olan Dünya Haritasını 919 Yılının Muharrem Ayında (9 Mart – 7 Nisan 1513 arası) Gelibolu’da çizmiştir. Milletlerin hayatındaki önemli olayların 100.,250.,500. gibi yıldönümleri kolay kolay ele geçirilmeyecek fırsatlardır. Dolayısı ile, bir milletin kültürünün yurt içinde ve dışında yaygın biçimde tanıtılmasına olanak sağlayacak bu gibi yıldönümlerinin tüm Dünyada büyük etkinliklerle kutlandığı herkesçe bilinmektedir.

Bu doğrultuda, Piri Reis Üniversitesi 21.03.2011 tarih ve 48 sayılı resmi yazı ile T.C..Başbakanlık Makamına müracaat ederek 2013 Yılının Dünyada PİRİ REİS YILI olarak ilan edilmesi için UNESCO’ya başvurulmasını; bu gerçekleştiği takdirde PİRİ REİS ÜNİVERSİTESİ olarak yapılacak her türlü organizasyonda büyük bir onurla görev alınacağını belirterek, Denizcilik Tarihi Danışmanımız, Piri Reis Uzmanı Emekli Tuğgeneral Cevat ÜLKEKUL katkıları ile, Devletimizin koordinatörlüğünde gerçekleştirmek istediği aşağıdaki ulusal ve uluslararası projeleri de arz etmiştir.

İstanbul, Çanakkale ve Gelibolu’da Büyükşehir ve yerel Belediyelerle birlikte Piri Reis’in eserleri, kişiliği ve Dünya Kültürüne katkısının ele alınıp, inceleneceği uluslararası Konferanslar düzenlenmesi
Piri Reis hakkında yayınlar yapılması
Gümüş bir Piri Reis Anı Parasının çıkartılması
Kendisinin temsili resmini, 1513 haritasını, 1528 haritasını ve Bahriye’yi(cilt kapağını) gösteren dörtlü blok hatıra pulu çıkartılması
Türkçe’nin yanı sıra Piri Reis’i doğru ve ününe yakışır şekilde tanıtacak, İngilizce bilimsel bir belgeselin hazırlanarak IMO’da tüm Dünya Ülkelerine dağıtılması
Piri Reis’in Bahriye’sinin bugüne kadar yapılan çevirilerinin dışında en güzel yazmasının yeniden hazırlanarak İngilizce, İtalyanca, İspanyolca, Fransızca ve Arapça’ya çevrilerek basılması
Topkapı Sarayı Müzesi’nde Piri Reis, eserleri ve Türk Deniz Haritalarına ilişkin bir sergi açılıp, haritalara ilişkin bir kitabın basılması
Yine Topkapı Sarayı Müzesi’nde Piri Reis ve Türk Denizci Kartograflarının çizmiş olduğu Akdeniz Şehirlerine (İstanbul,Venedik,Kahire gibi) ilişkin haritalardan oluşan ikinci bir serginin daha açılması
Üniversiteler dahil her düzeydeki Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Piri Reis’in yaşamı ve yapıtlarına ilişkin konferansların verilmesi
İlk Öğretim Okulları için, Piri Reis’in yaşam ve yapıtlarını anlatan resimli bir kitabın hazırlanarak basılması
Dünyanın ayakta kalmış en eski taş bina tersanesi olan Alanya Tersanesi’nin T.C. Kültür Bakanlığı/Deniz Kuvvetleri Komutanlığı organizasyonunda Kültür Bakanlığına bağlı Piri Reis ağırlıklı bir Deniz Müzesi olarak düzenlenip açılması


Aynı tarihlerde Ulaştırma,Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ,İstanbul Bölge Müdürü Sn.Cemalettin Şevli ve Bakanlık Danışmanı çok değerli Deniz Tarihçisi Prof.Dr.İdris Bostanlı önderliğinde Kültür Bakanlığına paralel bir öneri yapılmıştır. İlgili diğer Üniversiteler, kamu kuruluşları vb. den de bu doğrultuda benzer çok sayıda öneri geldiği düşünülmektedir.

25 Ekim -10 Kasım 2011 tarihleri arasında Fransa’nın Başkenti Paris’te gerçekleştirilen UNESCO’nun 36. Genel Konferansında TÜRKİYE CUMHURİYETİ ağırlığını koymuş ve ülkemizin teklifi üzerine 2013 Yılı, tüm Dünya’da PİRİ REİS HARİTASI’nın (1513) 500. Yılı olarak UNESCO tarafından Kutlama ve Anma Programına alınmıştır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığından Piri Reis Üniversitesine gönderilen Şubat 2012 tarih ve 48440 sayılı resmi yazı ile 2013 Yılı Piri Reis Etkinliklerinin Bakanlığımız Koordinatörlüğünde yürütüleceğinden, yıllık faaliyet takviminin hazırlanabilinmesi için Üniversitemizce yapılması planlanan etkinliklerin Bakanlığımız Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüne gönderilmesi rica olunmuştur. Bu yazı ilgili diğer Üniversitelere de gönderilmiştir.

Piri Reis Üniversitesinin bu doğrultuda T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığımız tarafından göreve çağırılması Üniversitemizi sonsuz mutlu kılmıştır. Piri Reis Üniversitesi olarak T.C. Başbakanlık Makamına arz edilen her türlü etkinliği T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığımız koordinatörlüğünde yapmayı, kurulacak bir Koordinasyon Kurulunda görev almayı bu vesile ile tekrar taahhüt etmiştir.

Piri Reis Üniversitesi’nin inancı, konu ile ilgili tüm birimlerin elbirliği ile T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda 2013 Yılında adını gururla taşıdığımız Büyük Denizci ve Bilim Adamı PİRİ REİS’i Türkiye’de ve tüm dünyada en iyi şekilde tanıtılacağıdır.

Piri Reis Üniversitesi; 5-9 Kasım 2012 tarihleri arasında, Mütevelli Heyeti Üyemiz; T.C’ nin 22. Deniz Kuvvetleri Komutanı E.OrAmiral Metin Ataç himayelerinde, İMEAK DTO sponsorluğunda, Dünyanın 5 kıtasından gelecek olan çok değerli Deniz Tarihçilerinin katılımları ile düzenlenecek olan ‘’ THE FIRST INTERNATIONAL CONGRESS OF THE EUROASIAN MARITIME HISTORY, İSTANBUL 2012 ‘’ Uluslararası toplantısında bu konuyu ÖZEL BİR OTURUMLA masaya yatırarak PİRİ REİS Yılı projelerimize START verecektir.

Türkiye’nin İLK ve TEK Çevre Duyarlı PİRİ REİS ÜNİVERSİTESİ YEŞİL KAMPÜS 2013 Açılış Törenlerine yine Dünyanın 5 kıtasından yaklaşık 70 Denizcilik Üniversitesi Rektörlerinin katılımı sağlanacak, PİRİ REİS tüm Dünya Denizcilik Eğitim Platformlarında da bu vesile ile en etkin şekilde duyurulacaktır.

Mimar Sinan ve Piri Reis, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yetişmiş, uluslararası değer ve nitelikteki bilim adamlarımızın başında gelmektedir. Mimar Sinan’ın yurt içinde ve dışında tanınmış ve tanıtılmış olmasına karşın aynı şeyler Piri Reis için söylenemez. Çünkü Denizci, Coğrafyacı, Kartograf ve günümüz anlamında araştırmacı bir bilim adamı olduğu kadar, hümanist kişiliğe sahip Piri Reis, daha çok haritaları ile anılmış, yazılı eserinin içeriği ve kişiliğinin üzerinde yeterince durulmamıştır.

Piri Reis’in günümüze gelen üç eserinden birincisi 1513 tarihli Dünya Haritasıdır. Haritanın 1/6 parçası elde bulunmaktadır. Kalanı, yani asıl büyük parçası kayıptır, bulunamamıştır. Buna karşın eldeki parça bile Büyük Keşifler Çağına ilişkin çok önemli bir belgedir.

Piri Reis’in günümüze gelen ikinci eseri; Dünyanın ve Akdeniz’in ilk Seyir Hidrografi, ilk ekonomik ve sosyal kitabı, ilk deniz atlası gibi özellikleri olan, daha çok Kitab-ı Bahriye olarak bilinen Bahriye adlı eseridir. Eser, bu özellikleri ile XVI. Yüzyıl Akdeniz ve adalarının Coğrafi durumlarını, buralardaki halkların yaşamlarını, ekonomik ve sosyal yönleri ile de anlatan, XVI. Yüzyıl Akdeniz’ini günümüze getiren eşsiz bir kültürel mirastır. Aynı yıllarda yazılmış Akdeniz’e ilişkin benzeri eserlerden üstün ve gerçekçi olduğu, Dünya Bilim Çevrelerince de kabul edilmektedir.

Ancak Bahriye’nin bir başka özelliği de Piri Reis’in XV. Yüzyılda yaşamış olmasına karşın insancıl kişiliği ile günümüz anlamında bilim adamı olduğu fikrini yaratmasıdır. Hele kitabını ‘’ Akdeniz İnsanı için’’ yani dil,din,ırk farkı gözetmeden bütün Akdenizliler için yazdığını ifade etmiş olması, ona her türlü övgüyü hak ettirmektedir.

Piri Reis’in günümüze gelen üçüncü eseri ise İstanbul ile Amerika Kıtası arasındaki alanı içeren Bölgesel Haritasıdır. Ne yazık ki bu haritanın da tamamı değil, Amerika Kıtası’nın orta ve Kuzey Bölümünü içeren ¼ parçası günümüze kadar gelmiştir. Buna rağmen elimizdeki parça bile keşifler tarihi için olduğu kadar, kartografya tarihi içinde önemli bir eser olup, bilim çevrelerince ‘’haritacılık şaheseri’’ olarak değerlendirilmektedir.



Bütün bu iyi niyetli gayretlere karşın Piri Reis’in yukarıda özetlenen kişiliği ile eserlerinin içeriğinin bilimsel bakımdan yeterince incelendiği, yurt içinde ve dışında hak ettiği biçimde tanıtıldığı ileri sürülemez. Oysa Piri Reis’in hümanist kişiliği ile dil,din,ırk farkı gözetmeden tüm Akdeniz İnsanına hizmet etme anlayışında olması, onu eserleri kadar önemli kılmakta,tanınıp,tanıtılmayı hak ettirmektedir.

Bu bağlamda Türkiye büyük bir fırsat yakalamış durumdadır. UNESCO’da Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin ağırlığını koyarak 2013 Yılını Piri Reis Yılı olarak ilan ettirmesi ile bu doğrultuda ilk adım çok mükemmel bir şekilde atılmıştır. Piri Reis Üniversitesi ve diğer ilgili tüm kuruluşlara düşen görev ,T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığımız koordinasyonunda yapılacak her türlü organizasyonda üzerine düşen görevi azami derecede yerine getirmek ve 2013 Yılında adını gururla taşıdığımız Büyük Denizci ve Bilim Adamı PİRİ REİS’i Türkiye’de ve özellikle tüm Dünyada en iyi şekilde tanıtılmasına yardımcı olmaktır.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

Piri Reis Uzmanı, Emekli Tuğgeneral Cevat ÜLKEKUL ile Piri Reis Üniversitesi yazışmaları
21.03.2011 gün ve 48 sayılı Piri Reis Üniversitesince T.C. Başbakanlık Makamına yazılmış resmi yazı
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Şubat 2012 gün ve 48440 sayılı Piri Reis Üniversitesi’ne yazılmış yazıları
The First International Congress of the Euroasian Maritime History, İstanbul 2012 Programı
http://www.pirireis.edu.tr/