Ekonomik ve Ticari Buluş ve Fikirler

EKONOMİK VE TİCARİ OLARAK İLK KEZ GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞ VE FİKİRLER

İLK EHLİYET
14 Ağustos 1893 tarihinde Paris Emniyet Müdürlüğü, bir kararname yayınladı:
"Hiçbir motorlu araç, sahibinin başvurusu üzerine tarafımızdan verilecek
sürücü belgesi olmadan kullanılamaz. Sürücülerin hataları nedeniyle, söz
konusu belgeleri iptal etme hakkına her zaman sahibiz" bu duyuru üzerine,
araba sahipleri, Paris Emniyet Müdürlüğü'ne başvurdular. 1 Kasım 1899'a
kadar Paris bölgesinde 1795 kişiye sürücü belgesi verilmişti.

İLK GELİR VERGİSİ
1451 yılında Floransa'da Catastro adı altında Lorenzo De Medici tarafından
toplanmaya başlandı. Daha sonra Scala adını alan bu vergi, önceleri devlete
gelir sağlamak amacıyla ve iyi niyetle toplanıyordu. İlk süper vergiyi ise,
İngiltere'de David Lloyd George, 1909 bütçesiyle birlikte yürürlüğe koydu.
Buna göre, yıllık geliri 5 bin sterlini aşan herkesten gelirinin 3 bin
sterlininden sonraki her sterlin için 6 penny vergi alınıyordu.

İLK TOTO OYUNU
1922 yılında, İngiltere'nin Birmingham kentinde, John Jervis Barnard
tarafından oynatıldı. Bu amaçla tek odalı bir büro tutan Barnard'ın
düzenlediği bahisin ilk kuponunda, altı karşılaşmanın galibini bilmek
gerekiyordu. 1938 yılına kadar bu oyunu sürdüren Barnard, kuruluşunu o yıl
David Cope'a devretti.

İLK DONDURMA
1686 yılında, İngiltere Kralı II. James ve adamlarının tanesine birer pound
ödeyerek 12 tabak dondurma yediklerine dair bir belge varsada, dondurmanın
kökenleri, çok daha eskiye dayanır. Büyük İskender'in Neron'un ve Mısır
firavunlarının dondurma yediklerine ilşikin söylentiler vardır. Şorbet
denilen ilk dondurmanın 16. yüzyılda Floransa'da (İtalya) ortaya çıktığı,
oradanda Fransa'ya atladığı biliniyor.
Nüfusu 1 Milyonu Aşan İlk Kent
Dünyadaki tüm kentler arasında, nüfusu 1 milyonu aşan ilk kent Londra'dır.
1811 yılında yapılan nüfus sayımında, bu kentte 1 milyon 9 bin 546 kişi
yaşadığı saptanmıştır. 7 yıl sonra dünyada yapılan nüfus sayımlarında ise
nüfusu 1 milyonu aşan kentlerin sayısı ancak 7'yi bulmuştu. Bu şehirler;
Londra, Paris, Kanton, New York, Viyana, Nanking, Tokyo

İlk Kahve ve Neskafe (Nescafe)
Kahveyi ve yararlarını ilk belirleyen kişi, Ünlü Türk bilgini İbni Sina'dır.
İbni Sina, M.S. 1000 yılında kahveyi keşfetti ve ona Bunc adını verdi. Bu
isim Etopya'da hala kullanılır.
Bugün Avrupa ve Amerika'da yaygın bir biçimde kullanılan Neskafe sekiz
yıllık bir araştırmadan sonra ilk kez 1938 yılında isviçre'de Vevey kentinde
Nestle tesislerinde hazırlandı.

İLK BLUCİNLER (BLUE JEANS)
1850 yılında Bavyera'dan ABD'ye göçeden Levi Strauss tarafından yapıldı.
Altına hücum döneminde San Francisco'ya geldiğinde yanında çadır ve branda
bezi yapmak üzere getirdiği bir miktar kumaş vardı. O sırada karşısına çıkan
bir madenci, normal pantolonların, madenlerde çabuk eskiyip yırtıldığını
söyleyince, Strauss'ın kafasında şimşik çaktı ve elindeki kalın kumaştan
dayanıklı pantolon yapmaya karar verdi. Bu ilk blucinler, düzinesi
13.5dolardan satışa çıkarıldı.

ALKOLÜN BULUNUŞU
Alkolün ilk kez, tarih öncesi insanlar tarafından, mayalama yoluyla doğal
olarak oluşturulmuş meyve ve sebzelerin yenmesiyle bir tesadüf sonucu
bulunduğu sanılıyor. İnsanoğlu, onun gerçek özelliklerini kavradıktan sonra,
ilaç sanayiinden endüstriye, çeşitli bilimlerden sosyal festivallere kadar
birçok konuda, alkol, insan yaşamının vazgeçilmez unsurlarından biri haline
geldi.

İlk biranın, İ.Ö. 8000-6000 yılları arasında Mezopotamya'da yapıldığı
biliniyor. O dönemde insanlar, arpanın mayalanmasını sağlıyorlar, sonra da
sıcak suyla karıştırarak içiyorlardı. Saf alkolün ilk damıtılması ise, İ.S.
1100 yıllarına rastlar. O tarihte İtalyanlar şarabı yada birayı belirli bir
sıcaklığa kadar kaynatarak buhar haline dönüşen alkolü damıtarak saf alkol
elde etmeyi öğrenmişlerdir.

İlk Tükenmez Kalem
Tükenmez kalem ilk kez 1938 yılında Macar heykeltıraş ve gazeteci Lasalo
Biro tarafından bulundu. Biro, o yıllarda Budapeşte'de hükümet tarafından
finanse edilen bir dergi çıkarıyordu. Bir gün, derginin basıldığı matbaaya
gittiğinde, çabuk kuruyan mürekkeplerin sağlayacağı yararları düşündü ve ilk
tükenmez kalem prototipini geliştirdi. Biro, 10 Haziran 1943 yılında
mürekkep damlatmayan bir kalemin patentini kendi adına tescil ettirdi. Biro
patenti altında halka satılan ilk tükenmez kalemler ise, 1945 yılında Buenos
Aires'te Eterpen şirketi tarafından piyasaya çıkarıldı.

İlk Açlık Grevi
Çar 3. Aleksandır döneminde (1881-1894) Rusya'daki cezaevlerinde bulunan
mahkumlar tarafından yapıldı. 1889 yılında, Kara Gaol Hapishanesi'nde
bulunan kadın mahkumlar da açlık grevine katılınca, kendilerine zorla yemek
yedirildiğine ilişkin kanıtlar var. İngiltere'de ilk açlık grevi ise 1909
yılı Temmuz ayında Marion Wallace Dunlop adlı bir genç kız tarafından
yapıldı.

İLK MUM
Günümüzden 2000 yıl önce, hayvansal yağların arasına pamuk sokularak ilk mum
yapıldı. Ancak, bu mumlar herkesin kullanamayacağı kadar pahalı ve lükstü.
17.yy'a kadar bu durum devam etti. Fransız bilim adamı Sieur Le Brez, kalıba
dökülen mumları yapınca, üretim çok daha ekonomikleşti ve mum kullanımı
büyük ölçüde arttı. Parafin mumların ilki ise 1850 yılında İskoçya'da James
Young adlı kimyager tarafından yapıldı.

İLK KAHVEHANE
İlk kahvehane, 1554 yılında Şam'dan gelen Hakim ve Cem adlı iki tacir
tarafından istanbul'da açıldı. Daha sonra sayıları hızla arttı. Bu
kahvehanelere, aydınlar okulu anlamına gelen mekteb-i irfan deniyordu.

İLK OTEL
1774 yılında Şubat ayında, Covent Garden'da (İngiltere), Lows Grand Hotel
adıyla açıldı. Otelin sahibi David Lowdur.

İLK HAYAT SİGORTASI ŞİRKETİ
Londra'da Sir Thomas Allen tarafından 1706 yılında, "Amicable Society for a
Perpetual Assurance Office" adı altında faaliyete geçirildi. Sigortalanacak
kişinin 15 yaşından küçük 45 yaşından büyük olmaması gerekiyordu.

İLK MARGARİN
Pantenti, 15 Temmuz 1869 günü Paris'te Hippolyte Mege-Mouries adlı Fransız
tarafından alındı. Aynı yıl, III. Napolyon, donanmada tereyağı yerine
kullanılmak üzere bir başka madde geliştirilmesi için yarışma açmıştı.
Mege-Mouries, bu yarışmaya katılan tek kişi oldu ve kralın koyduğu ödülü de
aldı.

İLK OTOMOBİL ÜRETİMİ
Petrolle çalışan otomobillerin üretimi, 1888 yılında Almanya'da Rheinische
Gasmotorenfabrik Karl Benz tarafından Mannheim'da başladı. Gerçi Benz, ilk
kullanılabilir modelini üç yıl önce yapmıştı ama, kayıtlara geçen satış,
Parisli Emeli Rogers'a yapıldı ve fatura tarihi 16 Şubat 1888'di. 2 beygir
gücünde, tek silindirli, üç tekerlekli ve iki kişilik olan bu araba, dört
koli içinde Paris'e gönderildi. Benz firması aynı yıl ilk katalogunu
çıkardı. İlk üretilen arabalar üç tekerlekliydi ve 1893 yılında dört
tekerlekli ilk iki model piyasaya çıkarıldı. Bunlar, Victoria ve Vis-a-vis
modelleri olarak adlandırıldı.

1893 yılı sonunda Benz firmasının sattığı araba sayısı 69'du. Seri üretimin
ilk standart modeli Benz Velo, 1894 Nisanında piyasaya sürüldü.
Üzerinde 1.5beygir gücündeki motorla saatte en fazla 12 mil hız
yapabilen bu arabalar,
2.200 Marktan satılıyordu.

İLK DOLMUŞ SEFERİ
Şehirlerarası ilk dolmuş seferi, 1898 yılının Ağustos ayında, London Motor
Van and Wagon Co. Şirketi tarafından Clacton ile Londra arasında başladı.
Şirket, her Cuma Clacton'dan Londra'ya 4 araç kaldırıyordu. 70 millik mesafe
5.5 saatte katediliyordu.

ABD'de ilk dolmuş seferleri ise, 1899 yılında Nassau County Motor Coach Co.
tarafından başladı. Seferler, Long İsland'ın banliyöleri arasında
yapılıyordu.

İLK PLAKA
Paris Emniyet Müdürlüğü'nün 14 Ağustos 1893 günü yayınladığı talimatnamede
şu satırlar vardı:"Her motorlu aracın üzerinde, görünebilir büyüklükte bir
metal plaka olacaktır. Bu plaka üzerinde, araç sahibinin adı, adresi ve
ruhsat numarası yazacaktır. Aracın sol tarafına takılacak olan bu plaka
hiçbir biçimde gizlenmeyecektir".
30 Eylül 1901 tarihinden itibaren bu kural tüm Fransada geçerli oldu. Saatte
30 km yapabilen her aracın bu plakayı takması istendi.

İLK GAZETELER
Aynı başlık altında belirli aralıklarla yayınlanıp haberleri okuyucularına
aktaran ilk iki gazete, Almanya'da 1609 yılının Ocak ayında yayınlanmaya
başladı. Aviso Relation oder Zeitung, 15 Ocak'ta ilk sayısını çıkardı ve
haftalık olarak sürdürdü. Öteki gazete ise, Aller Fürnemmen und
Gedenckwürdingen Historien başlığı taşıyordu. Haftada bir kez Strasbourg'da
basılan gazetenin üzerinde tarih yoktu.

İLK ÇEK
Hamiline yazılmış ilk çek, 22 Nisan 1659 günü, Londra'da Nicholas Vanacker'a
ödendi. 10 pound değerindeki bu çeki ödeyen banka, Clayton and Morris'ti. El
yazısıyla yazılmış olan çekin aslı, 1976 yılı Aralık ayında Londra'da
Sotheby's müzayede salonunda yapılan aık arttırmada 1300 pounda satıldı.

İLK SİGARA
Ticari amaçlı ilk sigara 1843 yılında Fransa'da devlet tekelindeki Française
des Tabacs adlı kuruluş tarafından üretildi. İlk parti 20 bin sigara,
Kraliçe Marie-Amelie tarafından o yıl Paris'te düzenlenen kermeste satıldı.
Fabrikasyon olarak sigara üretimine ilk kez 1853 yılında Küba'nın başkenti
Havana'da Don Luis Susini tarafından başlandı. Markalı İlk sigara ise
İngiltere'de 1859'da Tatlı Üçler adıyla üretildi. Firmanın sahibi olan
Robert Peacock Gloag, 1854-1856 yılları arasındaki Kırım Harbi sırasında,
Ruslara karşı Türklerle omuz omuza şavaşmıştı. O sırada silah arkadaşı
Türklerden sigara sarmasını öğrendi. Ülkesine döndüğünde sigara üretimine
geçmeye karar verdi.

İLK KÖŞE YAZARI
Dr. John Hill, 11 Mart 1951 tarihinden itibaren London Advertiser ve
Literary Gazette'de Müfettiş imzasıyla köşe yazıları yazmaya başladı. Bu,
ilk imzalı köşe yazısıydı. Hill, iki yıl boyunca yazılarını sürdürdü ve her
yıl için 1500 sterlin ücret aldı. Bu da, o zamana göre, hatırı sayılır bir
paraydı. Basın tarihinin bu ilk köşe yazarı, bugünün meslektaşları gibi
ciddi konulara ilgilenmiyor aksine dedikoduları yansıtmaktan zevk alıyordu.

İLK NAYLON
Amerikan kimya şirketi E.İ. Du Pont De Neumors'da, Dr. Wallace Carothers
başkanlığında bir araştırma ekibi tarafından üretildi ve 16 Şubat 1937'de
patenti alındı. Ticari olarak üretilen ilk naylon ürün ise, diş fırçası
kılıdır. İlk naylon iplik de, aynı şirketin Seaford fabrikasında 15 Aralık
1939'da üretilmiş ve çorap yapımında kullanılmıştır.

İLK PLASTİK
Parkesin adıyla, nitroselüloz, kafur ve alkolün karışımıyla Birmingham
kentinde Alexander Parkes tarafından yapıldı. Üretimine ise Londra'da, 1866
yılında Parkes tarafından başlandı. Bulucusuna göre, bu ilk plastik,
gerçekten harika bir maddeydi.

İLK CİPS PATATES
1853 yılında, New York'taki Moon Lake House Oteli'nin Kızıldereli aşçısı
George Crum tarafından hazırlandı. Bir akşam, otelin restorantına yemeğe
gelen müşterilerden biri, Crum'dan Fransızların ünlü patates tavasından daha
ince bir patates yemeği istedi.

İLK TELEFON
Konuşmaları açıkça aktaran ilk telefon aleti, Charles Sumner Tainter ve
Alexander Graham Bell tarafından geliştirilen Radyofon adlı aygıttır. İki
bilim adamı, bu aygıtla ilk başarılı denemeyi 15 Şubat 1880 günü
gerçekleştirdi. Verici, Washington'da 13. Cadde'deki Franklin School'un
tepesine konmuştu. Tainter, ahizeyi eline alarak konuşmaya başladı:"Bay
Bell... Bay Bell... Beni duyabiliyorsanız, Lütfen pencerenin önüne gelip
şapkanızı sallayın". Az sonra Bell, 14. Cadde'de bulunan laboratuarının
penceresine geldi. Elinde şapka vardı. Bir an durdu, sonra sallamaya başladı.