Mimar Sinanın İlk Eserleri

Dünyaca ünlü büyük Türk dehası Sinan için sıkça tekrar edilen bir yakınma bulunmaktadır. Bu haklı yakınma bu büyük mimar-mühendis hakkında şimdiye kadar yapılan çalışmaların mütevazılığı ve hatta onun yüceliğine yakışır büyük bir araştırmanın yapılmadığı şeklindedir. Gerçekten çağdaşı batılı sanatkârlar olan Leonardo da Vinci, Michael Angelo gibi ünlüler hakkında yapılan yayınlar ve filmler yanında yerli ve yabancı araştırmacılar tarafından dünyanın gelmiş geçmiş en büyük mimarı olarak kabul edilen Sinan hakkında yapılanların yetersizliği bu yakınmaları haklı kılmaktadır. Sinan hakkında yapılan eski bir kısım çalışmaya ilaveten son yıllarda ortaya konan birkaç araştırma; bu vadide beklenen daha geniş çalışmalar için başlangıç olmak üzere kayda değer ürünler olarak görülebilir. Bunlar 1984 yılında Hürriyet Vakfı tarafından yayınlanan Prof. Dr. Abdullah Kuran'ın yazdığı “Mimar Sinan” isimli bir ciltlik hacimli eser, 1988 yılında Sinan'ın ölümünün 400. yılı münasebeti ile Vakıflar Genel Müdürlüğünce yayımlanan, çeşitli ilim adamlarınca hazırlanan bir cilt metin, bir cilt fotoğraflardan oluşan iki ciltlik “Mimarbaşı Kocasinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri” isimli eserle yine 1988 yılı VI. Vakıf Haftası dolayısı ile Vakıflar Genel Müdürlüğünce yayınlanan “Türk Vakıf Medeniyeti Çerçevesinde Mimar Sinan ve Dönemi” sempozyumu bildirilerinden oluşan kitaplardır. Bu arada yine geçmiş yıllarda Prof. Dr. Metin Sözen, Suha Arın ve arkadaşlarının hazırladığı ve bir nebze bizim de yardımcı olduğumuz yurt dışında da ödül almış dökümanter Mimar Sinan filmini ve Devlet Tiyatrolarınca sahnelenen biri büyük, biri küçük iki Mimar Sinan oyununu da söyleyebiliriz.

Ancak, eserleri Osmanlı İmparatorluğuna yayılmış, kendisi ve eserleri hakkındaki bilgileri arşive malolan, Osmanlının yetiştirdiği bu büyük şahsiyet hakkında yapılacak çalışmanın zorluğunu, onun yüzlerce muhteşem eseri arasında sadece üç mütevazı yapısının bulunduğu, doğum yeri Kayseri'deki eserleri de önemlidir. Bu üç eserin tesbiti için karşılaşılan imkansızlıklar, başta İstanbul olmak üzere imparatorluğa yaydığı dört yüz civarındaki eseri hakkında tek tek yapılan büyük çalışmanın hacmi hakkında bir fikir vermektedir.


Çalışma beş bölüme ayırılmış bulunuyor: Birinci bölüm kısaca Mimar Sinan'ın hayatı, ikincisi Mimar Sinan devrinde Kayseri, üçüncüsü Mimar Sinan'ın Kayseri'de yaptırmış olduğu üç eser (bunlarla birlikte bunların dahil oldukları külliyenin Kayseri'deki diğer kısmı veya yaptıranın Mimar Sinan'a mal edilmeyen diğer eserleri), dördüncü bölüm Mimar Sinan'ın vakfiyesi, beşinci bölüm de Mimar Sinan devrinde Kayseri'de yapılmış bulunan fakat ona ait olmayan diğer belli başlı eserlerdir.