Psikoloji

. DİLBİLİM NEDİR? İnsan dilini inceleyen bir bilim dalıdır. Dilbilim dilin her türlü oluşumunu inceleyen bir bilim dalıdır. PSİKODİLBİLİM NEDİR? Psikodilbilim, konuşan birey ile bireyin kullandığı dil arasındaki ilişkileri (dil ve düşünce ilişkisi) çözmeye çalışır. Psikodilbilimin amacı dilin bilimsel betimlemesini yapmak değil, dilin kullanım süreçlerinin betimlemesini yapmaktır. Bu bilim dalı, iletiler ve bu iletileri aktaran yada alan bireyi birbirine bağlayan ilişkilerle ilgilenir. Bu bilim dalı, iletişim sürecini, sözlü çağrışımları, küçük çocukta dilin öğrenilmesi sorununu, düşünce ile dil arasındaki genel ilişkileri inceler. Psikoloji ve dilbilim verilerinden faydalanarak dilin gelişimini inceleyen ara kesit bir bilim dalıdır. İnsan dilinin ve dil ediniminin oluşumunu, bu oluşumu etkileyen psikolojik etmenleri ve davranışları inceler. Psikodilbilimin ana nesnesi dil ve psikolojidir. PSİKODİLBİLİM VE İLGİLENDİĞİ ALANLAR • Alıcı ve gönderici arasındaki kodlama ve çözümleme sürecini inceler. • Dilin, dil ediniminin ve iletişimin psikolojik koşullarını inceler. • Dil ediniminin ve diğer psikolojik fonksiyonların gelişimindeki bağlantıyı inceler. • Performans (konuşma), Kompetenz (dil) ve düşünce arasındaki bağlantıyı inceler. • Dilsel ve bilişsel beceriler arasındaki bağlantıyı inceler. • Dil edinimi ve konuşma eğitimindeki problemleri inceler. • Dil üretimi ve dil kullanımındaki fiziksel problemleri inceler. • Fiziksel sebeplerden dolayı iletişimde oluşan yanlış anlamaları inceler. • Dil edinimi ve dil kaybını inceler. • Dilsel davranışlardaki dilsel yada dil dışı etmenleri inceler. • Sosyal durumlardaki dilin işlevini inceler. • Dil, dilsel seviye, konuşmacı ve kültür arasındaki ilişkiyi inceler. • Günlük konuşmada Kompetenz in kullanımını inceler. • İnsan dil yetisinin bir bütün olarak ele alınmasını ve buradaki psikolojik süreci inceler. PSİKODİLBİLİMİN TARİHİ Psikodilbilim, kavram olarak literatüre 1951’lerde geçmiş olsa da, psikodilbilimin tarihi, 1969da İtalyada konuşulan farklı dillerin yoğun olduğu Bressanone bölgesinde düzenlenmiş bir konferansla başlar. Bir grup dilbilimcinin bir araya geldiği bu toplantıda ağırlıklı olarak tartışılan şey, o zamana değin kabul görmüş yapısalcı yaklaşımı kökünden sarsan yeni bir kavram, üretici-dönüşümsel dilbilgisi (transformational-generative grammar) kavramıdır. Bu çıkışın sahibi, 1957’de B. F Skinnerin, dilin davranışçı modeliyle ilgili tavrına (Verbal Behaviour) tepki olarak yazdığı Sözdizimsel Yapılar (Syntactic Structures)’la dikkatleri üzerine çeken, psikolojide davranışçılığın büyük oranda kan kaybına neden olan ve yerine bilişsel psikoloji (cognitive psychology) dönemini açan, ve dilbilimini bilişsel psikolojinin bir yan dalı olarak gören Naom Chomsky’dir. 60li yılların sonu psikodilbiliminin rönesansı sayılır. Chomsky, çocuklardaki dil gelişiminden yola çıkarak, dilin genetik bir donanıma sahip olduğunu (çocuklar 12 aylıkken ilk kelimelerini söylemeye başlar, 18 aylıkken aniden çocuklarda gramer oluşumu (!) gözlenir) ve dil öğrenmedeki süreçlerin bisiklete binme yada satranç öğrenmedeki süreçlerden tamamıyla farklı olduğunu vurgular. Chomsky bu süreçleri zekadan bağımsız ve insana özgü görür ve en önemlisi bu süreçler evrenseldir. Eskiden sözün her şeyden önce düşünceyi ifade etmeye yaradığı düşünülmekteydi. 19. yüzyıla dek içebakış ve doğrudan deneysel düşünce ile zihinsel yetenekler incelenmekteydi. Özellikle düşüncenin yasalarıyla mantığınkiler özdeşleştiriliyordu. J. G. Herderi izleyen N. Chomsky, aklı, uyarıların denetimi karşısında bağımsız olarak tanımlar. Dilde de, özellikle bu yetinin gerçekleşmesini görür ve dilbilimini ruhbilimin bir dalı olarak tanımlar. Sessel açıdan çok farklı bir sesbirimin değişkelerinin yine de benzer olduğu düşüncesi ileri sürülebilir