"Karakutu" ile aynı çağrışımı
yapmasa da, uçuş veri kayıt cihazlarına "turuncu kutu" demek daha doğru
olurdu; ne de olsa, kolayca bulunabilmeleri amacıyla hemen göze çarpan
portakal renkli kutulara yerleştiriliyorlar.
Uçuş
verilerini kaydetmenin bir kaza durumunda oynadığı hayati rol bugün
herkesçe kabul edilse de, David Warren 1950'lerde bu fikirle ortaya
çıktığında neredeyse kimseyi icadının faydasına inandıramamıştı.
1953'te Warren, Avusturalya Havacılık Araştırma Kurumu'nda uzman
bilim adamı
olarak, dünyanın ilk jet yolcu uçağı De Haviland Comet'in düşmesinin
ardından enkaz incelemelerine katıldı; bir ticaret fuarında gördüğü
küçük ses kaydediciyi hatırlayarak, uçağın düşme anında kokpitte neler
olduğunu bilmenin çok işe yarayabileceğini düşündü; böylece uçaktaki
aygıtların göstergeleri ile pilotun sesini kaydedebilecek bir makine
yapmak için kafa yormaya başladı.
Düşüncelerinin ayrıntılı bir teklifini yazıp birkaç farklı ülkenin
havacılık yetkililerine gönderdiyse de, ilgilenen kimseyi bulamadı. Ama
yılmadan devam etti. Pilotun konuşmalarının yanı sıra, uçağın
hız, irtifa ve yönünü kaydedebilen bir prototip yaptı; veriler bir teyp
bandı yerine çelik tel üzerine kaydedildiğinden yangınlarda zarar görme
olasılığı da düştü.
Warren nihayet 1958'de prototipini, daha önce RAF'ın yüksek bir
mevkiinde bulunmuş olan Sir Robert Hardingham'a gösterme fırsatını
buldu. Sir Robert o sıralarda Avusturalya Havacılık Kurumu'nu ziyarete
gelmişti. Aygıtın potansiyelini farkeden Hardingham'ın İngiltere'ye
dönüşünde hareketle savunduğu fikir, Havacılık Bakanlığı'ndan onay aldı;
uçuş veri kayıt cihazları daha sonra İngiltere'de zorunlu hale
getirilecekti. Bekleneceği gibi, karakutuları zorunlu hale getiren ilk
ülke Avusturalya oldu; 1960'ta Queensland'de meydana gelen bir uçak
kazasını inceleyen yargıç, tüm uçaklarda uçuş veri kayıt cihazlarının
olmasını tavsiye edecekti.
Karakutu
, pilot kabinindeki son konuşmaları kaydeden bir alettir. Çoğunlukla
korkunç kaza enkazı arasından sağlam olarak bulunan bu kutular sayesinde
kazanın nedenlerine ulaşılır.
Karakutu Nasıl Yapılır?
Bu malzemeler çoğunlukla alüminyum ve plastiktir.Kokpitteki sesleri ve
uçuş bilgilerini kaydeden her iki kutu da paslanmaz çelikten yapılır. En
ve boyları yaklaşık 25′er santimetre, derinlikleri 12-13 santimetredir.
Kutuların et kalınlıkları ise 6-7 milimetre kadardır. Kutular ayrıca
ısıya ve yangına karşı tedbir olmak üzere plastikle çevrili sıvı köpük
ile de donatılmışlardır.
Kutular o kadar sağlamdırlar ki, denize düşmüş bir uçağın
kutuları 7 sene sonra çıkarılabilmiş ama buna rağmen kayıtlar sağlıklı
olarak dinlenebilmiştir. Başlangıçta kutular kanatların birleşme
noktasına yakın bir yere onuluyorlardı.
Bu bölge uçağın en ağır kısmı olduğundan düşüş anında bu ağır parçalar
kutuların üzerlerine düşerek zarar verebiliyorlardı. Sonraları kutular
uçağın kuyruk kısmına konulmaya başlanıldı. Tabii bu, uçağın kuyruk
kısmındaki koltuklar insanlar için daha emniyetlidir anlamına gelmez,
ancak bu yer karakutuların uçağın enkazından en uzağa düşmesini
sağlamaktadır.
Karakutu bu kadar sağlam malzemeden yapılıyorsa neden uçağın
tümünde aynı malzeme kullanılmıyor?
Uçakların rahatça havada kalabilmeleri, uzun mesafelere az yakıtla
ulaşabilmeleri, mümkün olduğunca hafif malzemeden yapılmış olmalarına
bağlıdır.
Uçak kazalarının nedenleri değişiktir. Havada bir şekilde infilak ederek
düşen uçaklarda yolcuların kurtulma olasılığı yoktur. Bu nedenle de
uçağın yapıldığı malzeme bu açıdan önemli değildir. Uçak yere bir bütün
halinde çarpsa da düşen bir asansörde olduğu gibi yolcular çarpmanın
şiddetinden hayatlarını kaybederler.
Uçağın içine sıvı köpük doldurmak elektronik aletleri koruyabilir
ama insanların sadece ölüm nedenlerini değiştirir. Uçağın malzemesini
karakutu malzemesinden yapmak, parçalanma ve yangından zarar görme
tehlikelerini önler ama ne yazık ki bu malzemeden yapılmış bir uçak da
uçamaz.
Karakutuların
renkleri kara değil turuncudur. Bu rengin tercih edilmesinin sebebi
enkaz arasından daha rahat fark edilmeleri içindir.
Tüm İcatlar / Buluş Hikayeleri / İlk İcatlar / İlk Bisiklet / İlk Bilgisayar / Geleceğin İcatları / Zaman Makinesi / Karakutu / Telefon / Stetoskop / Denizaltı
Bilim İnsanları
/ Ünlü
Yazarlar /
Ünlü
Ressamlar /
Ünlü Müzisyenler /
Türk Büyükleri
/ Türk Bilim
İnsanları /
Ünlü Matematikçiler
/ Ünlü
Fizikçiler