Bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen bir patent,
buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini,
kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı
vermektedir. Patentli bir buluş; tıpkı
işle ilgili alınıp, satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen diğer
mallar gibi buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir. Patentler
alındıkları ülkeler için hak sahipliği doğurur. Türkiye'de alınmış bir
patent, sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır ve patentli
ürünleri başkalarının Türkiye'ye ithal etmesi durumunda, hak sahibine
ithali durdurma hakkı verir. Bir buluşun patent verilerek korunabilmesi için gereken kriterler
nelerdir?
• Yenilik, Tekniğin bilinen durumunun aşılması, Sanayiye
uygulanabilirlik.
• Yenilik, başvuru yapılmadan önce başkaları tarafından yazılı, sözlü ya
da uygulanarak açıklanmamış olmak anlamında mutlak yeniliktir
•
Tekniğin bilinen durumunun aşılması
kriteri ise "konuda uzman bir kişinin kolayca düşünüp uygulamaya
koyamayacağı" nitelik anlamındadır.
Sanayiye uygulanabilirlik, buluşun tümüyle kuramsal olmak yerine pratiğe
uygulanabilir özellik taşıması demektir. Bu üç kriteri taşıyan buluşlar
patent ile korunurlar..
Buluş
niteliğinde olmadıkları için patent verilemeyecek konular:
a) Keşifler, bilimsel
teoriler, matematik metotları;
b) Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul
ve kurallar;
c) Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik
niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;
d) Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve
iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller.
e) İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi
usulleri ile insan,hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
e) bendindeki hüküm bu usullerin herhangi birinde kullanılan
terkip ve maddeler ile bunların üretim usullerine
uygulanmaz.
Patentle korunamayacak buluşlar:
a) Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka
aykırı olan buluşlar.
b) Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara
dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.
Patent isteme hakkı
Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olup,
başkalarına devri mümkündür.
Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse, patent
isteme hakkı, taraflar başka türlü kararlaştırmamışsa, bunlara
müştereken ait olur.
Aynı buluş birbirinden bağımsız birden çok kişi tarafından aynı zamanda
gerçekleştirilmişse, patent isteme hakkı, daha önce başvuru yapana veya
diğerine göre rüçhan hakkı olana aittir.
Patent almak için ilk başvuran kişi, aksi sabit oluncaya kadar, patent
isteme hakkının sahibidir.
Endüstriyel Tasarım Koruması Nedir?
Bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topografyaları hariç olmak
üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı
sıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, setler, takımlar,
ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada
algılanabilen bileşimleri, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri
içine alan ürünlerin, insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya
özelliklerinin tamamının veya bir parçasının yenilik ve ayırt edici
niteliğe sahip olmak şartıyla dış görünümlerinin koruma kapsamı altına
alınmasıdır.
Neden Tasarım Tescili?
Endüstriyel tasarımların tescillenmesi demek,
ürününüze bir kimlik kazandırılması ve tasarımın sadece size ait
olduğunun garanti altına alınması demektir.
Firmalar faaliyette bulundukları sektör içerisinde, rekabetin kötü
etkilerinden korunmak için ve en önemlisi rekabetçe üstün olmak için
görsel yenilikler üretmelidir. Bu yenilikleri taklitçilerden korumak,
piyasadaki itibarlarının zedelenmesini engellemek ve firma
itibarlarınının kullanılarak emeklerinin karşılığından başkalarının
avantaj sağlamasını engellemek için ürünlerini tescil ile
korumalıdırlar.
• Endüstriyel Tasarım Olarak Tescil Edilemeyecek Tasarımlar Nelerdir?
• 554 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de
tasarım koruması dışında kalan tasarımla şöyle belirlenmiştir;
• Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlar ile kamu düzeni
ve genel ahlaka aykırı tasarımlar
• Teknik fonksiyonun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya, tasarıma
ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan
tasarımlar
• Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik
olarak monte edilmek veya bağlayabilmek için ancak belirli biçim ve
boyutlarda üretilebilen tasarımlar
• koruma kapsamı dışındadır.
• Ayrıca Endüstriyel Tasarım koruması;
• Üretim yöntemi
• Ürünün kullanım amacı
• Teknik faydaları
• Fonksiyonel özellikleri..... gibi konuları kapsamamaktadır.
• Türkiye’de Patent Sistemi
• Araştırma ve İncelemeli sistemde: işlemler daha uzun sürmekte, ancak incelemeli
patent, başvurunun patentleşebilirlik kriterlerine sahip olup olmadığını
gösteren bir inceleme raporuna dayanarak verildiği için daha sağlam ve
daha uzun bir koruma elde edilmektedir ve 20 yıllık bir koruma
sağlanmaktadır.
• Bir Ülkede Tescil Edilen Endüstriyel Tasarımın Tüm Dünyada Geçerli
midir?
• Bir ülkede tescil edilen Endüstriyel
Tasarımın tüm dünyada geçerli olacağı düşüncesi tamamen yanlıştır.
Türkiye'de başvurusu yapılan ve tescil edilen bir tasarım sadece Türkiye
sınırları içinde koruma hakkından yararlanır. Bu nedenle, ayrıca
koruması istenilen her ülkede, o ülkenin mevzuatına göre başvuruda
bulunularak tescil ettirme imkanı vardır.
• Lahey anlaşmasına katılım sonucunda Endüstriyel Tasarımların
Uluslararası Tescilinin WIPO aracılığıyla yapılması sonucunda birden
fazla ülkede tek bir ücretle, tek bir büro vasıtasıyla koruma
sağlanabilecektir.
• Patent ve Faydalı Model belgesi koruma süreleri kaç yıldır?
• 1- Patent belgesi 20 yıl,
• 2- Faydalı model belgesi 10 yıl,
• Koruma süresi sona eren Patent ve Faydalı Modeller halka mal olur. Bir
daha koruma altına alınmaz.
Patentin Gerekliliğine Tarihten Bir Örnek
Radyoyu geliştirmek için pek çok bilim
adamı uğraşmış ancak patent alma başarısını Marconi göstermiştir.
•
Radyo
İtalyan Mucit Guglielmo Marconi radyoyu icat eden kişi olarak kayıtlara
geçmiştir. Ancak radyonun kendi icadı olduğunu iddia eden birçok kişi
ortaya çıkmıştır. Telsiz telegraf patentine sahip olan
Nikola Tesla,
Olive Lodge bu iddiayı ortaya atanların başında gelir. Rus mucit
Alexander Stepanovitch Popov ise anlaşılabilen ilk radyo dalgalarını
iletmeyi başarmış ancak bu icadı için patent almamıştır. Daha pek çok
insan vardır fakat ticari başarıyı yakalayan kişinin Marconi olduğu
herkesçe kabul edilir.
• Popov, Lodge ve Marconi, Edward Branly’nin bulduğu Branly Tüpü adı
verilen ve radyo dalgalarını saptamak için kullanılan bir aracı
geliştirmeye çalışıyorlardı. 1890 yılında başlayan bu geliştirme
çabaları 1895 yılında Marconi ve Popov’un birbirlerinden habersiz bir
şekilde geliştirmeleri ile sonlanacaktı. 1896 yılında ise ilk defa Popov
tarafından “Heinrich Hertz” ismi Mors alfabesi kullanılarak anlaşılır
bir şekilde iletildi.
• İtalyada aradığı desteği bir türlü alamayan Marconi sonunda
İngiltere’ye gitti ve burada ilk radyonun patentini aldı. Bu patent
alımının ardından birçok farklı versiyonu üretildi. Lee De Forest ve
Edwin Howard Armstrong Amerika’da radyo teknolojisinde çok büyük
değişiklikler yaptılar. Tüpler ve devreler kullanarak bambaşka bir hal
kazandırdılar. 1947 yılında transistörün icadı ise radyo teknolojisi için
bir devrim olmuştur.
Patent / Patent Nedir? / Kısaca Patent Alma / Dünyada Patent Sayıları / En Büyük Patent Davaları / Faydalı Model Belgesi / Coğrafi İşaret
Bir buluş için buluş sahibine devlet tarafından verilen bir patent Devamı için tıklayınız...
Patent; buluş sahibinin buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme Devamı için tıklayınız...
Patent çağımızın en önemli kavramlarından biridir. Devamı için tıklayınız...