PERFORMANS VE PROJE ÖDEVİ KRİTERLERİ

                PERFORMANS VE PROJE ÖDEVLERİ

a) Performans ve proje ödevleri: Bir konu hakkında derinlemesine inceleme
yapılması amacıyla verilen soru veya sorular, ödev veya proje olarak
adlandırılmaktadır. Ödev ve proje kavramları çogu zaman es anlamlı olarak
kullanılmaktadır. Aslında bazı ödevler kapsamına göre proje olarak nitelendirilebilir.
Fakat bu iki kavram arasında bazı farklılıklar olması nedeniyle bu kavramlar ayrı ayrı
ele alınmalıdır.
Performans ödevleri, ögrencinin sahip oldugu bilgi ve becerileri günlük yasamla
da iliskilendirerek ortaya koymasını gerektiren kısa dönemli çalısmalardır.
Performans ödevi, ögrencilerin bilgi ve becerilerini gerçek yasam durumlarına uygun
olarak kullanmalarını gerektirir. Çok çesitli konularda performans ödevi verilebilir.
Asagıda, bunlara bazı örnekler verilmistir:
• Bir konu hakkında yazı yazma (makale, anı vb. )
• Sergi olusturma,
• Baska zamanlarla, yerlerle veya kültürlerle ilgili hayalî bir mizansen olusturma,
• Aynı grafikleri farklı ölçülerde çizme,
• Bir tarzdaki grafigi baska tarza dönüstürme,
• Bir yolculuk için -verilen zaman ve bütçe sınırlamalarıyla- yolcu rehberi
gelistirme,
• Bir haritadan sonuçlar çıkarma,
• Bilimsel gözlemlerini tablo olusturarak belirtme,
13
• Bilimsel bir olayı sözel ve görsel olarak betimleme,
• Müzik veya resim çalısmalarını, ait oldukları döneme veya kültüre göre
sınıflandırma.
_ Bir konuyla ilgili afis, poster, brosür vb. hazırlama,
_ Bir oyun, piyes vb. yazma ve sergileme,
_ Herhangi bir sey için bir sınıflama seması gelistirme, kategorileri açıklama ve
dogrulugunu savunma,
_ Deney yapma,
_ _ki çalısmayı (resim, müzik parçası, dans veya oyun) yarattıkları ruh hâli
açısından karsılastırma,
_ Bir tiyatro oyununa elestiri yazma,
_ Bir oyun için sahne ve kostüm hazırlama,
_ Bir ev planı çizme,
_ Genis bir grubu doyurmak için gerekli olan yiyecek miktarını hesaplama,
_ Bir müzik parçası besteleme,
_ Bir müzik parçası çalma,
_ Bir dans sergileme,
_ Bir editöre çevre sorunları hakkında bir mektup yazma,
_ Tanıdıgı bir kisinin biyografisini yazma,
_ Tüketici tercihlerine iliskin bir oylama yapıp sonuçları grafikle ifade etme,
sonuçları tartısma,
_ Mahallelerinin bir haritasını, krokisini çizme vb.
Projeler, genis içerikli ve uzun süreli performans ödevleridir. Proje çalısmaları,
ünitelerde yer alan kazanımları kapsayan ayrıntılı ödevlerdir. Bireysel ya da grup
olarak yapılabilir. Proje konusu, ögrenci tarafından veya ögretmenin hazırlayacagı
listeden seçme yoluyla belirlenebilir. Ögrenci, projenin amacını, izlenecek yolları,
kullanılacak malzemeleri ve karsılasılabilecek durumları önceden planlar.
Gerektiginde ögretmeninden yardım alabilir.
Proje sürecinin olumlu yanları asagıdaki gibi sıralanabilir;
• Proje gelistirme süreci uzun, kompleks ve zorlu bir süreç olacagından, bu ödevler,
ögrencilerin yaratıcılık, arastırma, iletisim gibi üst düzey zihinsel becerilerini gelistirir.
• Projenin tasarımından ortaya konulmasına kadar geçen süreç, aynı zamanda
bilimsel süreç basamaklarını da içereceginden, bilimsel süreç becerilerinin
gelismesine de yardımcı olur.
14
• Proje çalısması, ögrencilerin grupla çalısma becerisinin gelistirilmesini saglar.
• Proje süreci ögrencileri teknolojiyi aktif olarak kullanmaya yönelteceginden,
ögrencilerin teknolojiyi kullanma becerisi kazanmalarına yardımcı olur.
• Proje çalısmasında bilgi ögrenciye dogrudan verilmedigi için, ögrenciler proje
konularında yaparak, yasayarak, inceleyerek bilgi kazanırlar. Bu nedenle
yapılandırmacı ögrenme kuramı için uygun yöntemlerden birisidir.
b) Ögrenci Ürün Dosyası (Portfolyo):
Ürün dosyası, ögrencinin çalısmalarının toplandıgı bir dosyadır. Bu dosya,
ögrencinin, yüksek kalitede bir düzen içinde olusturulmus anlamlı ödevlerini içerir ve
ögrencinin en iyi çalısmalarının bir yansımasıdır ( Haladayna,1997).
Ürün dosyasına, ögrencinin haftalık veya günlük yaptıgı çalısmalarının içinden
seçilen örnekleri ve ögretmenin yaptıgı sınav evrakları, resimler, fotograflar, boyama
çalısmaları, ses veya görüntü kayıt kasetleri, proje çalısmaları, performans ödevleri,
kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarları, velilerden gelen bilgiler, arastırma
soruları, kavram haritaları, ögrenci görüslerini yansıtan formlar vb. konulabilir.
Çesitli amaçlarla ögrenci ürün dosyası hazırlanabilir. Amaçlarına göre ögrenci
ürün dosyaları “sergileme tipi”, “belgeleme tipi”, “sınıf tipi” ve “degerlendirme tipi” ürün
dosyaları olarak sınıflandırılabilir. Ölçme ve degerlendirme amacına uygun olanı ise
“degerlendirme tipi” dosyalardır.
Degerlendirme amaçlı ögrenci ürün dosyası kullanımı, içerigin belirlenmesi ve
degerlendirilmenin yapılması olmak üzere iki asamalıdır.
Ögrenci ürün dosyası içeriginin belirlenmesi asamasında, dosyanın amacı ile
dosyaya alınacak çalısmaların seçiminde ve degerlendirilmesinde kullanılacak
ölçütler belirlenir.
Amacın belirlenmesi: Ögretmenin ögrenci ürün dosyasını ne amaçla kullanacagına
karar vermesi gerekir. Ögrenci ürün dosyaları;
• Ögrencilerin performansları hakkında velilerine bilgi vermek,
• Ögrencilerin zaman içerisindeki gelisimlerini görmek,
• Bir sonraki sene ögrencilerin ögretmeni olacak olan ögretmene ögrencilerin tipik
performans kayıtlarını saglamak,
• Ders programı üzerinde daha çok durulması (gelistirilmesi) gereken konuları
belirlemek,
15
• Ögrencileri notla degerlendirmek
gibi amaçlarla kullanılabilir.
Ögrencilerin belli bir dersteki bir konuyla ilgili örnek çalısmalarını göstermeyi
amaçlayan bir ögrenci ürün dosyasının kapsamı, ögrencinin kompozisyon yazma
veya sözlü okuma çalısmalarını gösteren bir ögrenci ürün dosyasına oranla daha
genis olacaktır. Eger ögrenci ürün dosyası ögrencinin konuyla ilgili en iyi
çalısmalarını gösterme amaçlı ise, ögrencinin yaptıgı çalısmalara yönelik yeni
uygulamalar toplandıkça ögrenci ürün dosyasının içerigi degisecektir; ancak, ögrenci
ürün dosyasının amacı ne olursa olsun sürecin degerlendirilmesi için ögrencinin
yaptıgı ilk uygulamalar ögrenci ürün dosyasında saklanacaktır (Airasian, 1994).
Ürün dosyasında bulunacak çalısmaların seçiminde kullanılacak ölçütlerin
belirlenmesi: Amaca baglı olarak hangi tür çalısmaların nasıl seçilecegi, kimler
tarafından toplanacagı, kimlerin karar verecegi, hangi sıklıkta toplanacagı ve nasıl
degerlendirilecegi önemlidir. Özellikle dosyaya girecek olan çalısmaların belirlenmesi
sürecinde, ögrencilerin katılımının saglanması onlardaki sorumluluk ve sahiplenme
duygusunu gelistirecegi için önemlidir (Kuhs, 1994).
Ürün dosyasındaki çalısmalara ait degerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi:
Dosya içerisinde istenen çalısmaların örnekleri, yaratıcı çalısmalar, deneysel
veriler, orijinal modeller, hikâyeler ve makaleler gibi çalısma ürünleri vb. yer alabilir.
Bu ürünlerden hangilerinin degerlendirileceginin belirlenmesi ve sınırlandırılması
önemlidir. Gerek dosyada yer alacak çalısmaların gerekse bunların içinden
degerlendirilecek ürünlerin seçiminde ögretmenlerin ögrencilere asagıdakilere benzer
soruları yöneltebilir.
• Bu çalısma neyi ifade ediyor?
• Bu bölümü, çalısmanı neden ürün dosyasına koymak istiyorsun?
• Neyi iyi yaparsın? En iyi yaptıgın sey ne?
• Hangi konuda çok iyi/basarılı oldugunu düsünüyorsun?
• Hangi bölümler, kısımlar gelistirilmeli?
• Tekrar denesen neleri degistirir, eklerdin?
• Neden bu çalısmayı seçtin? (Bu çalısmanda en çok neyi begendin? Burada senin
için önemli olan ne? Bu yaptıgın çalısmaları en iyi ifade eden örnek mi?)
Ayrıca ögretmen her çalısmanın üzerine (yargılamamak kaydıyla) düsüncesini
gösteren, çalısmayı tanımlayan, etkinligin nasıl basladıgını açıklayan, parçanın
16
neden seçildigini anlatan, ders isleme hedefleri açısından çalısmanın ne anlam
tasıdıgını açıklayan notlar yapıstırabilir.
Performansın degerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarları (Rubric),
kontrol listeleri, görüsme ve gözlem formları, öz-akran-grup degerlendirme formları
vb. kullanılabilir.