Wright Kardeşler, ilk motorlu uçağı yapan ünlü kardeşlerdir. Wilbur
Wright 1867 yılında doğmuş, 1912 yılında ölmüştür. Kardeşi Orville
Wright ise 1871 yılında doğmuş, 1948 yılında ölmüştür.
Ohio, Daytonlu iki bisiklet ustası olan Wilbur ve Orville Wright,
1899'da kuşların nasıl uçtukları hakkında kendilerine ipucu verebilecek
her şeyi sistemli bir şekilde incelemeye başladılar. Bilimsel eserlerde
ve eski insanların deneyimleri arasında kendi işlerine yarayacak hiçbir
şey olmadığını kısa sürede anlayan Wright kardeşler sadece Berlin
yakınlarındaki bir tepe üstünden planörle
uçuş denemeleri
yapan ve bu konuda çok dikkatli notlar tutan Alman mühendisi Otto
Lilienthal'in çalışmaları vardı.
Orville Wright, Wilbur Wright Lilienthal
kuşların uçmalarını çok yakından incelediği için planörünün bir kuşu
andırmasına fazla şaşmamak gerekir. Fakat o içlerinde
ünlü ressam
Leonardo Da Vinci'nin
de olduğu birçoklarını cezbeden tuzağa, yani kuş uçuşunu temsil eden
kanat çırpma olayının cazibesine kapılmadı. Lilienthal uçabilecek bir
uçağın havayla temas halinde olan sabit bir kanadı olması gerektiğini
gösterdi. Kararlı bir uçuşu gerçekleştirebilmek için gerekli kontrol
sadece onun söylediği böyle bir kanat tarafından sağlanabilirdi ve bu
konuda Wright kardeşler de onunla uyuşuyordu.
Wilbur ve Orville Wright bilimsel öğrenim görmemişler, liseden
sonra yüksek bir okulda gitmemişlerdi. Fakat uçma alanındaki
çalışmalarını ilerlettirken kendi bilimsel yönlerini de model uçaklar,
uçurtmalar, insan taşıyan planörler ile yaptıkları yüzlerce deney
sayesinde bu konuda bilimsel bir eser hazırlayacak kadar ilerlettiler.
Hatta hazırladıkları 200'den çok farklı tipteki kanatları denemek için
bir rüzgar tüneli dahi yaptılar. Wright
kardeşlerin 17 Aralık 1903'te North Carolina'da Orville'in kontrolünde
havalanan ilk uçağı aerodinamik ses teorisine bağlı kalınarak
yapılmıştı.
Bu uçak iki pervaneliydi. Pilotla birlikte ağırlığı 335 kg.dı. Bu uçuşun
beş tane görgü şahidi vardır. Orville birinci denemede 12 saniye uçtu.
Ve sadece 37 metre mesafe katetti. O günkü son denemesinde ise, bu süre
59 saniyeye çıkmıştı ve 280 metrelik bir mesafeye uçmuştu. Daha sonra
uçaklarını geliştirdiler ve 1904 yılında uçağa havada dönüşler
yaptırarak, geri dönmek suretiyle kalktıkları noktaya inmeyi başardılar.
Wright kardeşler, iyi bir uçak tasarımında kanadın ani esen
şiddetli rüzgarların zararlı etkisiyle sert havanın aşağı ve yukarı
çekici etkisine karşın pilotun düzeltmesiyle kanadın daha uygun bir
vaziyet almasını sağlayan bir mekanizma bulunması gerektiğini anladılar.
Kuşları gözleyerek sert havalarda uçuş düzeylerini korumak için kanat
uçlarını nasıl büktüklerini not aldılar. Kanat bükmeyi planörlerinin
kanatlarının uçaklarını bir mekanizma yardımıyla eğerek taklit ettiler.
Deneylerinden bunun işe yarayacağını tahmin etmişlerdir. Gerçekten de
işe yaramıştır. Kanat eğmenin uçuş aerodinamiğini nasıl etkilediğini
doğru bir şekilde tahmin ettiler ve anladılar.
Wright Kardeşler
artık uçabilen bir uçak yaratmışlardı ama onu nasıl uçuracaklarını
bilmiyorlardı. Bunu onlara gösterebilecek ne bir kitap ne de bir
öğretmen vardı. Yavaş yavaş ve metotlu bir şekilde
uçakla dönüş
yapabileceklerinden çok zaman önce emin olmuşlardı. Daha ilk
denemelerinde uçak tam bir daire dönüşünü kolaylıkla tamamlayarak
havalandıkları noktanın yanına indi. Uçak dizaynı, diğerleri
Wright kardeşlerinin seviyesine gelinceye kadar bir süre olduğu yerde
saydı. Pilotun kanadın üzerine yatık bir
şekilde durmaktan kurtarıp oturmasını sağlayacak bir yer yapılması gibi
zorunlu bir takım şeyler gerekiyordu. Wright kardeşler pilotun
oturabildiği bir uçak dizaynı hazırladılar. Ayrıca bir de iniş takımı
yaparak kendilerini ilk uçuşlarında yanlarında taşıdıkları tekerlekli
kriko ve monoraydan kurtardılar.
Bilim
İnsanları /
Bilim İnsanları Hayatı Kısaca /
Bilim
Kadınları /
Bilim İnsanı Nasıl Çalışır? /
Aforizmalar /
Bilim İnsanları Capsleri /
Bilim İnsanı Sözleri