4. Mustafa, Sultan 4. Mustafa, 4. Mustafa Dönemi, 4. Mustafa Kimdir? (1779-1808)

Sultan IV.Mustafa, Kabakçı Mustafa isyanı sonrası tahta geçirilen 29. Osmanlı padişahıdır. Aynı zamanda 108. İslam halifesidir. Dördüncü Mustafa, Sultan Üçüncü Selim'in yerine tahta çıkmıştır. Tahta çıktığında 28 yaşında olan Mustafa Han kendi döneminde birçok iç karışıklıkla karşı karşıya kalmıştır.

IV.Mustafa'nın tahta geçmeden evvel neden olduğu en büyük olay hiç şüphesiz
III.Selim'in tahttan indirilmesi olayı olmaktadır. İsyancıların yaptıklarına göz yuman IV.Mustafa, III.Selim'in indirilmesiyle isyancılar tarafından başa geçirilmiştir. Padişah IV.Mustafa Han tahta çıkar çıkmaz III.Selim'in kurduğu Nizam-ı Cedit ordusunu kaldırmıştır. Bu olay aslında bir anlamda isyancıların IV.Mustafa'ya zorla yaptırdıkları bir değişiklik olmaktadır. İlerleyen zamanlarda devletin merkezindeki bu çöküş daha açık bir şekilde görülmektedir. Sultan IV.Mustafa Nizam-ı Cedit ordusunu kaldırdıktan sonra devlet yönetimindeki üst düzey kişileri de yine isyancıların baskısıyla öldürttü. Bunlarla birlikte İstanbul'dan kaçan Nizam-ı Cedit yanlıları da yakalanarak öldürüldü. Bu olaylardan sonra Kabakçı Mustafa ve diğer önde gelen isyancılar devletin üst kademelerinde önemli görevlere geldiler. Sultan Mustafa'nın tahta çıkmasını sağlayan bu isyan ile Osmanlı Devleti ilk kez yeniçerilere büyük tavizler vermiş ve yine daha önce görülmemiş bir şekilde bir anlaşma yapılmıştır. Bu anlaşmaya göre Yeniçeri Ağaları ve yamaklar hiçbir şekilde ceza almayacaktır. İsyandan sorumlu tutulmayacaktır. Ancak bunlara karşılık olarak da bir daha ayaklanma çıkarmayacaklardır.
Kabakçı Mustafa isyanı sonrası Padişah IV.Mustafa'dan kaçan III.Selim yanlıları Rusçuk Ayanı Alemdar Mustafa Paşa'ya sığınmışlardır. Alemdar Mustafa Paşa ilerleyen zamanlarda Sultan IV.Mustafa'nın tahttan indirilmesine neden olan kişi olacaktır.

 

Sultan IV.Mustafa tahta geçtikten sonra Sadrazam Hilmi Paşa'yı görevinden azlederek onun yerine Çelebi Mustafa Paşa'yı göreve getirmiştir. Bu arada Osmanlı Devleti içerisindeki bu karışıklıktan faydalanan Ruslar Eflak ve Boğdan'dan bazı kaleleri ele geçirmişlerdir. Ancak bu sırada Fransız karşısında zor durumda kalmaları bu kalelerden geri çekilmelerine neden olmuştur. IV.Mustafa tahta geçtikten sonra en büyük sorun İstanbul'daki karışıklıklar olmuştur. Bu sorunla baş edemeyeceğini anlayan Sultan IV.Mustafa Alemdar Mustafa Paşa'dan yardım istedi. Bu durum üzerine 16 bin kişiden oluşan birliğiyle İstanbul'a gelen Alemdar Mustafa Paşa, hemen kontrolü ele alarak Kabakçı Mustafa ve yandaşlarını öldürterek İstanbul'daki karışıklığa son verdi. Bu olay sonrası saraydaki yeniçeri ve diğer Kabakçı Mustafa taraftarları telaşa kapıldılar. Daha sonra III.Selim yandaşları Alemdar Mustafa Paşa'ya III.Selim'i tahta geri getirmesi için baskı yapmaya başladılar. Bu durum karşısında kayıtsız kalamayan Alemdar Mustafa Paşa 28 Temmuz günü 15 binden fazla askeriyle Bab-ı Ali'ye baskın düzenledi ve sadrazam mührünü ele geçirdi. Sultan III.Selim tahta çıktığında kendilerini öldüreceğinden korkan devlet adamları bir ferman çıkarttırarak kendilerini güvenceye aldırdılar. Sultan Selim'i tahta geçirmek için saraya gittiğinde III.Selim'in hançerlenmiş cesediyle karşılaşan ve kendisi de ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kalan Alemdar Mustafa Paşa, II.Mahmut tarafından kurtarılmıştır. Bu olay sonrası II.Mahmut padişah ilan edilmiştir. IV.Mustafa da Topkapı Sarayı'na yerleştirilmiştir. Daha sonra 17 Kasım 1808 günü IV.Mustafa tekrar tahta geçme ihtimaline karşı öldürülmüştür. Sultan IV.Mustafa, 14 ay kadar tahtta kalmıştır.

Osmanlı Padişahları / Osmanlı Padişahları Sıralı Listesi / Osmanlı Padişahlarının Ölüm Nedenleri / Osmanlı'da En Güçlü Sultanlar

Bilim İnsanları / Ünlü Yazarlar / Ünlü Ressamlar / Ünlü Müzisyenler / Türk Büyükleri / Türk Bilim İnsanları / Ünlü Matematikçiler / Ünlü Fizikçiler