Eş anlamlı kelimelere geçiş yapmadan önce bunun en anlama geldiğini bilmemiz gerekir. Eş anlamlı kelime; yazılış ve okunuş bakımından farklı fakat anlamca aynı olan kelimelerdir. Bu tür kelimeler birbirlerinin yerini tutabilir. Bu kelimelere “anlamdaş” sözcükler de denilebilir; çünkü farklı iki kelime olmalarına rağmen anlamları aynıdır.Anlamdaş kelimelerin birisi genelde yabancı kökenlidir.
Eş anlamlı kelime haznesi genelde kitap okuyan ve genel kültür seviyesi yüksek olan insanlarda daha çoktur. Bunun çokluğu kişinin daha iyi yazı yazması, daha iyi kendini ifade etmesi, okuduğunu anlaması ve sınavlarda daha başarılı olması anlamına gelmektedir. Bir kelimenin eş anlamlısı olabileceği gibi kelimeler arasında da eş anlamlılık olabilir.

Deprem-yer sarsıntısı-zelzele, kimi zaman-ara sıra-zaman zaman-arada bir-bazen vb. gibi.
Fakat bazı durumlarda anlamdaş kelimeler birbirinin yerini tutamaz: “kara bahtlı” kelime grubunda “kara” kelimesinin yerine “siyah” kelimesini kullanamazsınız. Çünkü iki kelimenin (kökeni ne olursa olsun) anlamdaş veya yakın anlamlı olabilmesi için aynı anlam özelliğini taşımaları gerekir.
Bazı eş anlamlı kelime örnekleri aşağıdaki gibidir.
imkân - olanak
acele - ivedi
zelzele - deprem
yoksul - fakir
misafir - konuk
sınav - imtihan
yöntem - metot
mesele - sorun
il-vilayet
kelime - sözcük
vasıta - araç ...
“Kara” ve “siyah” sözcükleri eş anlamlıdır. Çünkü “kara” sözcüğü TDK sözlüğünde “Yeryüzünün denizle örtülü olmayan bölümü, toprak; En koyu renk, siyah, ak, beyaz karşıtı; Kötü, uğursuz, sıkıntılı; Yüz kızartıcı durum, leke” şeklinde tanımlanmaktadır. Yani temel olarak “kara” kelimesinin üç anlamı vardır. Bu anlamlardan biri renk ifade etmektedir ve “siyah” kelimesinin anlamsal karşılığı ile aynıdır. Bunun için “kara” ve “siyah” sözcükleri eş anlamlıdır denilebilir. Bunun gibi; “okul – mektep”, “ayrım – fark”, “serüven – macera”, “kelime – sözcük”, “sağlık – sıhhat”, “hak – adalet”, “hediye – armağan” sözcükleri hep eş anlamlıdır.
Eş anlamlı cümle örnekleri aşağıdaki gibidir.
O eskiden güçlü bir çocuktu.
Güreşçimiz rakibinden daha kuvvetli.
Annesine çok değerli bir hediye almış.
Kıymetli eşyalarını bir kutuya yerleştirdi.
O yıllarda köyümüzde mektep yoktu.
Okul, kişiyi pek çok yönden eğitir.
Öğretmenlik mesleği, deneyim kazandıkça sevilir.
Bu işte tecrübe kazanmak yıllar alır.
Ayrıca eş anlamlı kelimeler dizininde arama yapmak isterseniz, eş anlamlı kelimeler listesini incelemek için tıklayınız...

Yahya Karakurt / Eğitimci- Yazar / Diğer Yazıları / Karakter Eğitimi / İnovatif Düşünebilmek / Hayal Gücünün Tavanı Var Mıdır? / Akıllı Geleceğimiz