Amerikalı otomobil üreticisi Ford, çoğunlukla yalnız tek bir modeli
satışa çıkardığı halde, 20. yüzyılın ilk yarısında Amerikan piyasasına
egemendi.
Kendisi
tarafından ilk kez uygulanan seri üretimle Ford, sürümü ve kazancı
artırdı. Ayrıca daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma saatleriyle
işçilerin koşullarını daha çekici bir hale getirdi.
30 Temmuz 1863'de Dearborn/Michigan'da İrlanda kökenli bir çiftçinin
altı çocuğunun en büyüğü olarak dünyaya geldi. Oniki yaşındayken
annesini kaybeden
Henry, boş zamanlarını kendisine
kurduğu bir mekanik atölyesinde geçiriyordu. Burada 15 yaşında ilk
buharlı makinesini yaptı. Detroit'te bir şirketin atölyesinde çıraklığa
başladı ve önceleri
cep saatleri
onarımı konusunda uzmanlaştı. Cep saatlerini büyük çapta uygun fiyata
üretme planından kısa bir süre sonra vazgeçti. 1882'de Michigan'ın
güneyinde buharlı makine montörü olarak ilk kez sürekli bir işe girmiş
oldu.
Altı yıl sonra bir çiftçinin kızı olan Clara J.Bryant ile evlenerek
ondan bir çocuk sahibi oldu. 1891'den sonra Detroit'te Edison
Illuminating Company'de (Işıklandırma Şirketi) mühendisliğe başladı
(1893'te başmühendis oldu).
Boş zamanlarında otomobil üretimi üzerinde çalışıyordu. İlk tek
silindirli benzin motorunu 1893'te kendi evinin mutfağında üretti.
Üç yıl sonra ilk
otomobilini
yaptı. 33 yaşındaki Ford, bisiklet tekerlekleri monte ettiği bir şasiye
bir motor taktı. İlk şirketi olan Detroit Automobile Company,
kuruluşundan bir buçuk yıl sonra, 1890'da iflas edince, Ford 16 Haziran
1903'te hisselerine % 25,5 oranında ortak olduğu Ford Motor Company'yi
kurdu. Aynı yıl içinde ürettikleri ilk otomobil ABD'de satıldı. 1904'ten
sonra otomobillerini başka kıtalara da ihraç etti.
Amerikalı Ford aynı yıl içinde kendi üretimi "999" markalı yarış
arabasıyla yeni bir dünya rekoru kırdı. T Modeli 1906'dan beri
şirketinin en büyük hisse sahibi ve başkanı olan Ford, 1908'de yaptığı T
Modeli arabasıyla şirketinin dünya çapında tanınmasını sağlayan bir
satış rekoru kırdı. Yalnız tek bir modeli satışa sunma düşüncesi
önceleri kuşkuyla karşılanan Ford, bu uygulamayla turnayı gözünden
vurdu. 1906'da İngiltere'de ilk Avrupa şubesini açan Ford, 1927'de A
modelinin üretimine geçinceye kadar, yaklaşık olarak 15 milyon araba
sattı. İşletmesi 1917'de üretimine tarımsal taşıt araçları (özellikle
traktör) ekleyerek üretim yelpazesini genişletti.
1925'te
kısa bir süre yolcu ve kargo uçakları üretimine de geçti. 1919'dan beri
oğlu Edsel ile birlikte şirketi yöneten Ford, bu tarihte şirketinin
bütün hisselerini satın almıştı. Şirketinin ekonomik başarıları, yalnız
satışa sunulan taşıt araçlarına dayanmakla kalmayıp,
Ford'un planlama, örgütlenme ve üretim
alanlarında uyguladığı yeniliklerle de yakından ilişkiliydi. 1913'te
otomobil endüstrisine seri üretim bandını getiren Ford'dur. Ford'un, iş
bölümü ve rasyonelleştirme yoluyla daha düşük maliyetli bir üretime ve
daha yüksek satış sayılarına ulaşılacağına ilişkin düşüncesi tutundu.
Aynı zamanda daha kısa çalışma saatlerini ve daha yüksek işçi
ücretlerini savunmakla birlikte şirketinde sendikal eylemleri kabul
etmedi.
"Fordizm" izleyen zamanlarda çok sayıda işletme tarafından
benimsendi.
Ford, Belçika (1922), İtalya (1923) ve
Almanya'da (1925) fabrikalar kurduktan sonra Avrupa'daki Ford işleri
1928'den sonra İngiltere'de kurulan yeni bir fabrikadan merkezi olarak
yönetildi. 1932'de piyasaya sürdüğü Y Modeli özellikle Avrupa pazarı
için tasarlanmıştı. Bu model 1933'te geliştirilen V8 motoruyla birlikte,
işletmenin izleyen yıllardaki gelişimi üzerinde, belirleyici bir rol
oynadı. Ford, İkinci Dünya Savaşı'nda, tıpkı daha önce Birinci Dünya
Savaşı'nda yaptığı gibi, işletmesini tamamen savaş üretimine göre
uyarladı. Ford Motor Company savaş malzemesi teslimatında en büyük
şirketlerden biri oldu ve çok da iyi para kazandı. Buna rağmen Ford, her
iki dünya savaşından önce barışın korunması için çaba harcamış ve
1936'da barışın güvence altına alınmasını hedefleyen bir vakıf olan Ford
Foundation'ı kurmuştu.
Şirket Başkanlığına Oğlu Edsel 1943'te ölünce Henry Ford yeniden
şirketinin yönetimini üstlendi. 1945'te savaşın sona ermesiyle
silahlanmaya yönelik siparişlerin çoğu iptal edilince, Ford rekor
sayılacak bir süre içinde barışsal üretime geçti. Temmuz 1945'te ilk
binek otomobili üretim bandından çıktı. Bu, ABD'de üç buçuk yıldır
üretilen ilk arabaydı. Bundan iki ay sonra Ford, şirket yönetimini
torunu Henry Ford II'ye devretti. Şirketin kurucusu Ford, 7 Nisan
1947'de, 83 yaşında, Dearborn/Michigan'daki evinde bir beyin sektesinden
öldü. Araba
Tasarımları /
Ferdinand
Porsche
Bilim İnsanları / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri / Bilim İnsanı Sözleri
Bilim İnsanları
/ Ünlü
Yazarlar /
Ünlü
Ressamlar /
Ünlü Müzisyenler /
Türk Büyükleri
/ Türk Bilim
İnsanları /
Ünlü Matematikçiler
/ Ünlü
Fizikçiler