Mehmet Raşit Öğütçü veya kullandığı adıyla Orhan Kemal (15 Eylül 1914, Adana - 2 Haziran 1970, Sofya), toplumcu gerçekçi, Türk romancısı ve oyun yazarı.
Adı, Türk edebiyatının büyük ustaları arasında anılan yazar, roman, hikaye, oyun, şiir tarzında eserler verdi; daha çok romancılık yönü ile tanındı. İlk öykü kitabı Ekmek Kavgası (1949) ve Küçük Adamın Notları başlığı altında yayımladığı otobiyografik roman dizisiyle yaygın bir üne kavuştu. Edebi hayatı 1960'lı yıllarda zirveye ulaştı. Adana'da toprak ve fabrika işçilerinin dünyasını, İstanbul'daki gecekondu mahallelerini, fabrika çevrelerini eserlerine yansıttı. Murtaza, Hanımın Çiftliği, 72. Koğuş adlı eserleri başyapıtlarındandır.

Orhan Kemal, milletvekili ve bakanlık yapmış Abdülkadir Kemali Bey ile ortaokul mezunu aydın bir kadın olan Azime Hanım’ın oğludur. 15 Eylül 1914’te Adana’nın Ceyhan ilçesinde dünyaya geldi. Babası siyasal nedenlerle 1931’de Suriye’ye kaçınca, orta öğrenimini yarıda bıraktı ve Suriye’de bulaşıkçılık ve matbaa işçiliği yaptı. Bir yıl sonra tek başına Türkiye’ye dönerek Adana’da çırçır fabrikalarında işçilik ve katiplik yaptı. Bu yıllardaki birikimleri, ilerde romanlarına hayat vermiştir. 1937’de çırçır fabrikasında (Milli Mensucat) bir işçi olan Nuriye ile evlendi. Bir yıl sonra ilk çocuğu Yıldız doğdu.
1938’de Niğde’de askerliğini yaparken “Maksim Gorki ve Nazım Hikmet kitapları okumak”, “yabancı rejimler lehinde propaganda ve isyana muharrik” suçundan 5 yıl hapis cezasına mahkum edildi. 1940’ta, Bursa Cezaevi’nde tanıştığı Nazım Hikmet’in toplumcu görüşlerinden etkilendi; kendisinden Fransızca, felsefe ve siyaset dersleri aldı. Orhan Kemal’i şiir yerine roman ve öykü yazmaya teşvik eden de Nazım Hikmet oldu.
İlk öykülerini Orhan Raşit takma adıyla yayımladı. İlk kez 1943’te İkdam Gazetesi’nde “Asma Çubuğu” öyküsünde Orhan Kemal adını kullandı.
1943’te tahliye olunca Adana’ya döndü. Amelelik ve hamallık gibi işlerde çalıştı. 1944’te doğan oğluna Nazım adını verdi. 1949’da üçüncü çocuğu Kemali’nin doğumundan sonra, 1950’de ailesiyle İstanbul’a yerleşti ve ölümüne kadar kitap ve makale yazarak geçindi. 1957’de dördüncü çocuğu Işık doğdu.
1958’de Sait Faik Hikaye Armağanı’nı Kardeş Payı adlı öyküsü ile aldı.
1966’da “hücre çalışması ve komünizm propagandası” yaptıkları gerekçesi ile iki arkadaşı ile birlikte tutuklandı. “Suç teşkil eden bir cihet bulunmadığı” yolundaki bilirkişi raporu üzerine bir ay sonra serbest bırakıldı.
1967’de 72. Koğuş oyunu ile Ankara Sanatseverler Derneği tarafından en iyi oyun yazarı seçildi. 1969’da Türk Dil Kurumu Ödülü’nü ve Sait Faik Hikaye Armağanı’nı Önce Ekmek adlı kitabı ile aldı.
Bulgar Yazarlar Birliği’nin çağrısı üzerine gittiği Sofya’da, tedavi görmekte olduğu hastanede 2 Haziran 1970’te öldü.
Anısını yaşatmak için İstanbul’da Orhan Kemal Müzesi açıldı.1972’den bu yana adına bir roman yarışması (Orhan Kemal Roman Armağanı) düzenlenmektedir.

Orhan Kemal'in Eserleri
ÖYKÜ:
Ekmek Kavgası 1949,
Sarhoşlar 1951,
Çamaşırcının Kızı 1952,
72. Koğuş 1954,
Grev 1954,
Arka Sokak 1956,
Kardeş Payı 1957,
Babil Kulesi 1957,
Dünyada Harp Vardı 1963,
Mahalle Kavgası 1963,
İşsiz 1966,
Önce Ekmek 1968,
Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.
Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi'nce dört cilt olarak yayınlandı:
1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974;
2. Kırmızı Küpeler 1974;
3. Oyuncu Kadın 1975;
4. Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı 1976. Arslan Tomson, (ö.s.) 1976; İnci'nin Maceraları (ö.s.) 1979.

ROMAN:
Baba Evi 1949,
Avare Yıllar 1950,
Murtaza 1952,
Cemile 1952,
Bereketli Topraklar Üzerinde 1954,
Suçlu 1957, Devlet Kuşu 1958,
Vukuat Var 1958,
Gavurun Kızı 1959,
Küçücük 1960,
Dünya Evi 1960,
El Kızı 1960,
Hanımın Çiftliği 1961,
Eskici ve Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970),
Gurbet Kuşları 1962,
Sokakların Çocuğu 1963,
Kanlı Topraklar 1963,
Bir Filiz Vardı 1965,
Müfettişler Müfettişi 1966,
Yalancı Dünya 1966,
Evlerden Biri 1966,
Arkadaş Islıkları 1968,
Sokaklardan Bir Kız 1968,
Üç Kağıtçı 1969,
Kötü Yol 1969,
Kaçak (ö.s.) 1970,
Tersine Dünya (ö.s.) 1986.
OYUN:
İspinozlar 1965,
72. Koğuş 1967
ANI:
Nazım Hikmet'le Üç buçuk Yıl 1965
İNCELEME:
Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar 1963
RÖPORTAJ:
İstanbul'dan Çizgiler (ö.s.) 1971
ÖDÜLLERİ:
1958 Sait Faik Hikaye Armağanı Kardeş Payı ile
1967 Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Öykücüsü ödülü
1969 Sait Faik Hikaye Armağanı Önce Ekmek ile
1969 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü Önce Ekmek ile Tüm yazarlar için tıklayınız...
Ünlü Yazarlar Kısaca / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri / Bilim İnsanı Sözleri

Bilim İnsanları / Ünlü Yazarlar / Ünlü Ressamlar / Ünlü Müzisyenler / Türk Büyükleri / Türk Bilim İnsanları / Ünlü Matematikçiler / Ünlü Fizikçiler