Peyami Safa (2 Nisan 1889 - 15 Haziran 1961) Türk yazar ve gazeteci.
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noraliya'nın Koltuğu ve Yalnızız
gibi psikolojik türdeki eserleriyle Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında
ön plana çıktı.
Yaşamı
ve fikrî hayatındaki değişimlerini eserlerine de yansıttı. Server Bedi
takma adıyla birçok roman kaleme aldı. Cingöz Recai tiplemesini Fransız
yazar Maurice Leblanc'ın Arsen Lüpen karakterinden esinlenerek yarattı.
Aynı zamanda çeşitli kurumlarda gazetecilik mesleğini sürdürdü ve
ağabeyi İlhami Safa ile birlikte Kültür Haftası gibi çeşitli
dergiler
çıkardı.
Yazar İstanbul'da doğdu. Meşhur şair İsmail Safa'nın oğludur. Düzenli
bir öğrenim göremedi. Kendi kendisini yetiştirdi. 13 yaşında hayata
atıldı. Posta Telgraf Nezaretinde çalıştı. Öğretmenlik (1914-1918),
gazetecilik (1918-1961) yaptı. Hayatını yazıları ile kazandı.
İstanbul'da öldü.
Kardeşi İlhami ile Yirminci Asır adlı bir akşam gazetesi çıkardı.
Bu gazetede "Asrın hikâyeleri" ilk hikâyelerini imzasız yayınladı
(1919), Kültür Haftası (21 sayı, 15 Ocak-3 Haziran 1936) ve Türk
Düşüncesi (63 sayı, 1953-1960) adlarında iki de dergi çıkardı. Tasvîr-i
Efkâr, Cumhuriyet, Milliyet, Tercüman, Son Havadis gazetelerinde yazdı.
Çok sevdiği oğlu Merve'yi askerliğini yaptığı sıra kaybetmesi Peyami
Safa'yı çok sarstı. Bu olaydan birkaç ay sonra İstanbul'da öldü.
Edirnekapı Şehitliği'nde gömülüdür.
Peyami Safa
kendi kendisini yetiştirmiş ender şahsiyetlerden biridir. Fransızcayı
Fransızca gramer kitabı yazabilecek kadar öğrenmiştir. 43 yıl hiç
durmadan yazdı. Güçlü bir fikir adamı, romancı ve polemikçidir. Nâzım
Hikmet Ran, Nurullah Ataç, Zekeriya Sertel, Muhsin Ertuğrul, Aziz
Nesin'le polemiğe giriştir.
Öldüğü zaman Son Havadis gazetesi baş yazarı idi.
Peyami Safa halk için yazdığı edebî değeri olmayan romanlarını "Server
Bedi" imzası ile yayınladı. Sayıları 80'i bulan bu eserler arasında;
Cumbadan Rumbaya (1936) romanıyla, Cingöz Recai polis hikâyeleri dizisi
en ünlüleridir. Ayrıca ders kitapları da
yazdı.
Peyami Safa'nın
fıkra ve makalelerinde sağlam bir mantık dokusu ve inandırıcılık
görülür. Romanlarında olaydan çok tahlile önem verdi. Toplumumuzdaki
ahlâk çöküntüsünü, medeniyetin yarattığı bocalamayı, nesiller ve sosyal
çevreler arasındaki çatışmayı dile getirdi. Zıt kavramları, duygu ve
düşünce tezadını ustaca işledi.
Peyami Safa'nın Eserleri
Bilim İnsanları
/ Ünlü
Yazarlar /
Ünlü
Ressamlar /
Ünlü Müzisyenler /
Türk Büyükleri
/ Türk Bilim
İnsanları /
Ünlü Matematikçiler
/ Ünlü
Fizikçiler
ROMAN:
Gençliğimiz (1922)
Şimşek (1923)
Sözde Kızlar (1923)
Mahşer (1924)
Bir Akşamdı (1924)
Süngülerin Gölgesinde (1924)
Bir Genç Kız Kalbinin Cürmü (1925)
Canan (1925)
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (1930)
Fatih-Harbiye (1931)
Atilla (1931)
Bir Tereddüdün Romanı (1933)
Matmazel Noralya'nın Koltuğu (1949)
Yalnızız (1951)
Biz İnsanlar (1959)
ÖYKÜ:
Hikayeler (Halil Açıkgöz derledi, 1980)
OYUN:
Gün Doğuyor (1932)
İNCELEME-DENEME:
Türk İnkılâbına Bakışlar (1938)
Büyük Avrupa Anketi (1938)
Felsefî Buhran (1939)
Millet ve İnsan (1943)
Mahutlar (1959)
Mistisizm (1961)
Nasyonalizm (1961)
Sosyalizm (1961)
Doğu-Batı Sentezi (1963)
Sanat- Edebiyat-Tenkid (1970)
Osmanlıca-Türkçe- Uydurmaca (1970)
Sosyalizm-Marksizim- Komünizm (1971)
Din-İnkılâp-İrtica (1971)
Kadın-Aşk-Aile (1973)
Yazarlar-Sanatçılar- Meşhurlar (1976)
Eğitim-Gençlik-Üniversite (1976)
20. Asır- Avrupa ve Biz (1976)
DERS KİTAPLARI:
Cumhuriyet Mekteplerine Millet Alfabesi
(1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Alfabe (1929)
Cumhuriyet Mekteplerine Kıraat (Dört cilt, 1929)
Yeni Talebe Mektupları (1930)
Büyük Mektup Numuneleri (1932)
Türk Grameri (1941)
Dil Bilgisi (1942)
Fransız Grameri (1942)
Türkçe İzahlı Fransız Grameri (1948)
Tüm yazarlar için
tıklayınız...
Ünlü Yazarlar Kısaca /
Bilim İnsanları Hayatı
Kısaca /
Bilim
Kadınları /
Aforizmalar /
Bilim İnsanları Capsleri /
Bilim İnsanı Sözleri