Mehmet Rıfat Ilgaz, (7 Mayıs 1911; Cide, Kastamonu - 7 Temmuz 1993, İstanbul), Türk şiir, roman ve öykü yazarıdır. Rıfat Ilgaz 82 yıllık yaşamına bir çok eser sığdırmıştır.
Özellikle Hababam Sınıfı romanıyla tanındı. Hem yazılarında hem de kişisel hayatında toplumcu bir çizgi devam ettirdi. Türkiye'nin en çalkantılı siyasi dönemlerinde devam ettiği dergiciliği, aynı dönemdeki birçok yazar gibi, onun da adliye koridorlarında ve hapishanede zaman geçirmesine neden oldu. Oldukça üretken olan yazın hayatına şiirden mizah öykülerine, romandan çocuk kitaplarına birçok farklı alanda eser sığdırdı. Bir zamanlar toplatılan Karartma Geceleri eseri 2004 yılında 100 Temel Eser listesine girdi.
Rıfat Ilgaz 7 çocuklu bir ailenin 7. çocuğudur. Rıfat Ilgaz’ın doğum tarihi kimliğinde 7 Mayıs yazmaktadır fakat şairin doğum tarihi bu değildir ve tam olarak ne zaman olduğu bilinememektedir.Annesinin ifadesine göre şair doğduğunda çok kar vardır.Rıfat Ilgaz lise öğrenimini bugünkü adıyla Kastamonu Öğretmen Okulu ‘nda yapmıştır. Mezun olduktan sonra çeşitli yerlerde öğretmenlik yapmış ardından askere girmiştir.Askerden döndükten sonra 1936 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat bölümüne girdi ve 2 yıl sonra mezun oldu. Daha sonra Adapazarı’na atanır fakat şair vereme yakalandığından dolayı görevine başlayamadan tekrar İstanbul’a dönmek zorunda kalır.

2.Dünya Savaşı onun eserlerini de etkileyecek ve o döneme ait eserleri incelendiği zaman savaşın etkileri hissedilmektedir.

1944 yılında mahkeme koridorlarıyla ve hapishaneyle tanıştı. 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Hapishane de sağlığı iyice bozulmuştu hapishaneden çıktıktan sonra bir süre Heybeli ada Sanatoryum’unda tedavi gördü.Daha sonra bir öğretmenliğe tekrar döndü fakat bu fazla uzun sürmedi öğretmenlik hakkını 1947 yılında tamamen kaybetti.

Rıfat Ilgaz ömrünü yazarak geçirmiş ve sürekli olarak yazdığı kitaplar toplatılmış, yazıları yüzünden bir çok tehditler almış. Hepimizin severek izlediği Hababam Sınıfı filmi dahi sansür engeline takılmış daha sonra senaryo da oynamalar yapılarak sansürden geçilmesi sağlanmıştır.

Rıfat Ilgaz memleketini çok sevdiğinden dolayı soyadı kanunuyla kendi isteği doğrultusunda memleketinin dağlarının ismi soyad olarak kullanmaya başlamıştır.

Rıfat Ilgaz, Sivas’taki Madımak olayın da ölen yakın arkadaşı Asım Bezirci’ye çok üzülmüştür. Arkadaşının ölümünden 5 gün sonra yani 7 Temmuz 1993’te evinde vefat etti. Mezarı ise Zincirlikuyu Mezarlığı’nda yakın arkadaşı Asım Bezirci’nin yanındadır.

Rıfat Ilgaz Eserleri (Kitapları)
Şiir kitapları
Yarenlik (1943): 1946'da ikinci basımı yapıldı.
Sınıf (1944): Kovuşturmaya uğradı. 6 ay hapis yattı.
Yaşadıkça (1947): Toplatıldı.
Devam (1953): Toplatıldı.
Üsküdarda Sabah Oldu (1954)
Soluk Soluğa (1962): Yeni şiir çok azdır, genellikle derleme.
Karakılçık (1969)
Uzak Değil (1971)
Güvercinim Uyur mu (1974)
Kulağımız Kirişte (1983)
Ocak Katırı Alagöz (1987)
Çocuk Bahçesi (1995): Çocuklar için şiirler
Bütün Şiirleri (1983): 9 cilt olarak
Bütün Şiirleri: 1927-1991 (2004)
Romanları
Hababam Sınıfı (1957): Önce dizi hikâye olarak Dolmuş dergisinde yayınlandı. Sonradan roman olarak toplandı. Film uyarlamalarına esin kaynağı oldu. Ayrıca tiyatroda da sahnelendi.
Pijamalılar (Bizim Koğuş) (1959): Önce Bizim Koğuş adıyla yayınlandı. Daha sonra 1973'te Pijamalılar olarak çıktı.
Karadenizin Kıyıcığında (1969)
Halime Kaptan (1972)
Meşrutiyet Kırathanesi(1974)
Karartma Geceleri (1974): Yusuf Kurçenli tarafından filmi çekildi. Başrolünü Tarık Akan oynadı.
Ana madde: Karartma Geceleri (film)
Sarı Yazma (1976)
Yıldız Karayel (1981)
Apartıman Çocukları (1984)
Hoca Nasrettin ve Çömezleri (1984)
Hababam Sınıfı İcraatın İçinde (1987)
Anı kitapları
Yokuş Yukarı (1982)
Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra (1986)
Dördüncü Bölük (1992): Damian Croft tarafından İngilizce'ye çevrildi, Milet Publishing tarafından yayınlandı.
Köşe Yazarlığı
Nerde Kalmıştık
Cart Curt
Öykü kitapları
Radarın Anahtarı (1957)
Don Kişot İstanbul'da (1957)
Kesmeli Bunları (1962)
Nerde O Eski Usturalar (1962)
Saksağanın Kuyruğu (1962)
Şevket Ustanın Kedisi (1965)
Garibin Horozu (1969)
Altın Ekicisi (1972)
Palavra (1972): Önceden Don Kişot İstanbul'da adıyla yayınlandı.
Tuh Sana (1972)
Çatal Matal Kaç Çatal (1972)
Bunadı Bu Adam (1972)
Keş (1972)
Al Atını (1972)
Hababam Sınıfı Uyanıyor (1972)
Hababam Sınıfı Baskında (1972)
Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1972)
Rüşvetin Alamancası (1982)
Sosyal Kadınlar Partisi (1983)
Çalış Osman Çiftlik Senin (1983)
Şeker Kutusu (1990)
Çocuk edebiyatı
Bacaksız Kamyon Sürücüsü
Bacaksız Okulda
Bacaksız Paralı Atlet
Bacaksız Tatil Köyünde
Bacaksız Sigara Kaçakcısı
Öksüz Civciv
Küçükçekmece Okyanusu
Cankurtaran Yılmaz
Kumdan Betona
Çocuk Bahçesi(Şiir)
Alman Dilinde Kitap
Der Dreikäsehoch und die Riesenmelone. Edition Orient, Berlin 2006; ISBN 978-3-922825-68-5
Der Dreikäsehoch auf der Polizeiwache. Edition Orient, Berlin 2007; ISBN 978-3-922825-70-8
Der Dreikäsehoch in der Schule. Edition Orient, Berlin 2008; ISBN 978-3-922825-72-2
Tiyatro Oyunları
Hababam Sınıfı Ulvi Uraz Tiyatrosu tarafından sahnelendi1965
Hababam Sınıfı Uyanıyor: Filme çekildi.
Ana madde: Hababam Sınıfı Uyanıyor (film)
Hababam Sınıfı Baskında
Hababam Sınıfı Sınıfta kaldı: Filme çekildi.
Ana madde: Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (film)
Türk Çocukları Türk Çocukları: Çatalzeytin Festivalinde öğrenciler tarafıdan sahnelendi.
Çatal Matal Kaç Çatal (1972): Daha sonra Uzun Eşek Oyunu olarak yeniden yazıldı. Çatal Matal 1972'de Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu tarafından, Uzun Eşek ise Cide'de sahnelendi.
Abbas Yola Giden: 1993'de Kartal Rıfat Ilgaz Sahnesi Oyuncuları tarafından sahnelendi.
Ödülleri
1982 Yıldız Karayel ile Madaralı Roman Ödülü
1982 Yıldız Karayel ile Orhan Kemal Roman Armağanı
1987 Ocak Katırı Alagöz ile Ömer Faruk Toprak Şiir Ödülü
1993 Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü. Tüm yazarlar için tıklayınız...
Ünlü Yazarlar Kısaca / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri / Bilim İnsanı Sözleri

Bilim İnsanları / Ünlü Yazarlar / Ünlü Ressamlar / Ünlü Müzisyenler / Türk Büyükleri / Türk Bilim İnsanları / Ünlü Matematikçiler / Ünlü Fizikçiler