1910 yılında Selanik’te doğan Cahit
Arf, ilkokulu o yıllarda sultani adı verilen liselerin ilk kısmında
okumuş, daha beşinci sınıftayken tanıştığı genç bir öğretmen onun
matematikle ilgilenmesini sağlamıştır.
Lisenin orta kısmına geldiğinde artık okul arkadaşlarının çözemediği
matematik sorularını çözen Cahit Arf’ın bu yeteneği ailesi ve
hocalarının dikkatini çekmiş ve Paris’teki St. Louis Lisesinde okumak
üzere ailesi tarafından Fransa’ya gönderilmiştir. Üç yıllık lise
tahsilini iki yılda bitirip Türkiye’ye geri dönen
Cahit Arf o sıralarda
Türk hükümeti tarafından yüksek öğrenim görmek üzere sınavla Avrupa’ya
gönderilecek aday öğrenciler arasına alınmıştır. Bu sınavı kazanan Cahit
Arf Fransa’ya geri dönüp birçok bilim adamının yetiştiği okul olan École
Normale Supérieure’e kaydolmuştur.
Yükseköğreniminden sonra Türkiye’ye geri dönen Arf, bir süre Galatasaray
Lisesinde hocalık yapmış ve sonra doçent adayı olarak İstanbul
Üniversitesi Matematik Kürsüsü’ne geçmiştir. 1937 yılında doktorasını
yapmak üzere Göttingen Üniversitesi Matematik Bölümü’ne giden Cahit
Arf’ın bu üniversitede yaptığı doktora çalışması onun dünya çapında
tanınmasına yol açmıştır.
Cahit Arf matematik dehalarının bile
çok zor dediği bir konu üzerinde tek başına çalışmış ve bir buçuk yıl
içinde konusu “non-commutative Class Field” olan doktorasını
tamamlamıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçların bir kısmı literatüre
“Hasse-Arf” teoremi olarak geçmiştir. Doktora tezini 1938 yılında
bitiren Cahit Arf bir yıl daha Göttingen’de çalışmalarını sürdürmüş, bu
dönemde de dünya literatürüne “Arf Invaryantı” adıyla geçen, cebirsel ve
diferansiyel topolojide büyük önem taşıyan bir çalışmaya imza atmıştır.
1938’in sonunda Türkiye’ye üniversitesine geri dönen Arf 1943’te
profesör, 1955’te ordinaryüs profesör olmuştur. 1962 yılına kadar
üniversitede çalışmalarını sürdüren Cahit Arf o yıllarda bir yıllığına
misafir profesör olarak Maryland Üniversitesine gitmiş ve ayrıca Mainz
Akademisi muhabir üyeliğine seçilmiştir. 1960 yılında Çekmece Nükleer
Araştırma Merkezi’ni kurmak üzere görevlendirilen Cahit Arf 1962’de
üniversitedeki görevinden ayrılmış ve bir yıl kadar Robert Kolej’de ders
vermiştir.
TÜBİTAK’ın kuruluş ve gelişmesinde büyük emekleri olan Cahit Arf
1963-1967 ve 1967-1971 yıllarında
TÜBİTAK’ın Bilim Kurulu başkanlığını
yapmıştır. Cahit Arf matematiğe yapmış olduğu köklü katkılarından dolayı
1974’te de TÜBİTAK Bilim Ödülü’ne layık görülmüştür.
1964-1966 yıllarında Princeton’da
Institute for Advanced Study’de çalışmalarını sürdüren; daha sonra
California Üniversitesinde misafir öğretim üyeliği yapan Cahit Arf
1967’de Türkiye’ye dönüp ODTÜ Matematik Bölümünde çalışmaya başlamış ve
1980 yılında bu üniversiteden emekli olmuştur.
1980 yılında İTÜ ve Karadeniz Teknik Üniversitesinin, 1981 yılında
ODTÜ’nün onur doktoralarını alan, 1993 yılında Türkiye Bilimler
Akademisi Şeref Üyeliğine seçilen Cahit Arf 4 Şubat 1994’te de Fransa’da
Commandeur des Palmes Académiques Ödülü’ne layık bulunmuştur.
Ülkemizde matematiğin simgesi haline gelen Ord. Prof. Dr. Cahit Arf 26
Aralık 1997’de vefat etmiştir.
Ünlü Matematikçiler / Cahit Arf / Cahit Arf Kısaca / Cahit Arf Eserleri / Cahit Arf Sözleri
Bilim İnsanları / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Bilim İnsanı Nasıl Çalışır? / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri / Bilim İnsanı Sözleri