Fibonacci Adı orta çağın en büyük matematikçileri arasında geçen
Fibonacci’nin hayatı ile ilgili pek fazla bilgi bulunmamaktadır.
İtalya’nın
Pisa şehrinde 1170’li yıllarda doğduğu sanılmakta, babasının
işi nedeniyle Kuzey Afrika’ya ve Cezayir’e gittiği ve burada Arap
hocalardan matematik dersleri aldığı bilinmektedir.
Hint-Arap
sayılarını
(1, 2, 3…) öğrenerek, bunları Avrupa’ya tanıtmıştır. Bu bakımdan
Fibonacci, matematiği Araplardan alıp Avrupa’ya tanıtan kişi olarak
anılır.
“Fibonacci sayıları” ve özellikle
“Altın Oran”, matematikçilerin oldukça
ilgisini çekmiş ve birçok araştırmaya konu olmuş bulgulardır. Bunun
sebepleri; Fibonacci dizisindeki sayıların oranı olan 0,61803… sayısının
-ki buna “Altın Oran” denilmektedir- tarihte oyun kartlarından
piramitlerin yapımına kadar birçok alanda kullanılmış olması, sayı
teorilerinde ortaya çıkması ve doğada birçok varlıkta gözlemlenmesidir.
İlk olarak 1202’de yazdığı Liber Abaci “The Book of Calculation”
kitabının yeni versiyonunu 1228’de tamamlayan Fibonacci’nin, Practica
Geometria “The Practice of Geometry” (1220) , Flos “The flower” (1225)
ve Liber Quadratorum “The Book of Square Numbers” (1225) kitapları ise
matematik alanında ele almış olduğu diğer eserlerdir. Bu kitapların
içinde en ünlü olanı, Fibonacci sayılarıyla Altın Oran’ın anlatıldığı
“Liber Abaci”dir. Kitapta karşılaşılan bir problemin çözümünde Fibonacci
dizisi anlatılmaktadır.
Bu problem aşağıdaki gibidir:
Tavşan Problemi
“Dört yanı duvarlarla çevrili bir yere bir çift tavşan konmuştur. Her
çift tavşanın bir ay içinde yeni bir çift tavşan yavruladığı, her yeni
çiftin de erginleşmesi için bir ay gerektiği ve tavşanların ölmediği
varsayılırsa, 100 ay sonunda dört duvarın arasında kaç çift tavşan
olur?” Bu şekilde düşünüldüğü takdirde tavşan çiftleri aylara göre şu
sıralamayı ortaya koymaktadır: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89,…
Görüldüğü gibi ilk iki sayı hariç, her sayı kendisinden önce gelen iki
sayının toplamına eşittir. Bu sayıların arasındaki oran ise bize altın
oranı vermektedir.
Fibonacci Dizisinin Görüldüğü ve Kullanıldığı Yerler
1) Ayçiçeği: Ayçiçeği’nin merkezinden
dışarıya doğru sağdan sola ve soldan sağa doğru taneler sayıldığında
çıkan sayılar Fibonacci Dizisinin ardışık terimleridir.
2) Papatya Çiçeği: Papatya Çiçeğinde de ayçiçeğinde olduğu gibi bir
Fibonacci Dizisi mevcuttur.
3) Fibonacci Dizisinin Fark Dizisi: Fibonacci Dizisindeki ardışık
terimlerin farkıyla oluşan dizi de Fibonacci Dizisidir.
4)
Ömer Hayyam veya
Pascal veya Binom Üçgeni: Ömer Hayyam üçgenindeki
tüm katsayılar veya terimler yazılıp çapraz toplamları alındığında
Fibonacci Dizisi ortaya çıkar.
5) Tavşan: Zaten sorumuz tavşanla alakalı…
6) Çam Kozalağı: Çam kozalağındaki taneler kozalağın altındaki sabit bir
noktadan kozalağın tepesindeki başka bir sabit noktaya doğru spiraller
(eğriler) oluşturarak çıkarlar. İşte bu taneler soldan sağa ve sağdan
sola sayıldığında çıkan sayılar,
Fibonacci Dizisi’nin ardışık
terimleridir.
7) Tütün Bitkisi: Tütün Bitkisinin yapraklarının dizilişinde bir
Fibonacci Dizisi söz konusudur; yani yaprakların diziliminde bu dizi
mevcuttur. Bundan dolayı tütün bitkisi Güneş’ten en iyi şekilde güneş
ışığı ve havadan en iyi şekilde Karbondioksit alarak Fotosentez’i
mükemmel bir şekilde gerçekleştirir.
8 ) Eğrelti Otu: Tütün Bitkisindeki aynı özellik Eğrelti Otu’nda da
vardır.
9)
Mimar Sinan: Mimar Sinan’ın da bir çok eserinde Fibonacci Dizisi
görülmektedir. Mesela Süleymaniye ve Selimiye Camileri’nin minarelerinde
bu dizi mevcuttur.
Matematikçi Bilim Adamları /
Fibonacci
Sayıları /
Geometrik Şekillerde Hesaplama /
Fraktal Nedir? /
Altın Oran Nedir? /
Altın Oran Örnekleri
Bilim İnsanları / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri / Bilim İnsanı Sözleri
Bilim İnsanları
/ Ünlü
Yazarlar /
Ünlü
Ressamlar /
Ünlü Müzisyenler /
Türk Büyükleri
/ Türk Bilim
İnsanları /
Ünlü Matematikçiler
/ Ünlü
Fizikçiler