Ebu Yusuf Yakup İshak El-Kindi MS.801
civarında Küfe'de doğdu. Babası Harun el-Reşit'in bir memuru idi.
El-Kindi; el-Memun, el-Mutasım ve
el-Mütevekkil'in bir çağdaşı idi ve büyük ölçüde Bağdat'ta yetişti.
Mütevekkil tarafından resmi olarak bir hattat olarak görevlendirildi.
Onun felsefi görüşlerinden dolayı, Mütevekkil ona sinirlendi ve bütün
kitaplarına el koydu. Ancak, bunlar sonradan iade edildi. El-Mutamid'in
hükümdarlığı esnasında 866'te öldü.
El-Kindi, bir filozof, matematikçi,
fizikçi, astronom, hekim, coğrafyacı ve hatta müzikte bir uzman idi.
Onun bu alanların tamamına özgün katkılar yapmış olması şaşırtıcıdır.
Eserlerinden dolayı, Arapların Filozofu olarak bilinir.
Matematikte, sayı sistemi üzerine dört kitap yazmıştır ve modern
aritmetiğin büyük bir bölümünün kuruluşunu hazırlamıştır. Arap sayılar
sisteminin büyük ölçüde
el-Harezmi
tarafından geliştirilmiş olduğundan şüphe yoktur, ancak El-Kindi de bu
konu üzerine zengin katkılarda bulunmuştur. Aynı zamanda, astronomi ile
ilgili çalışmalarında yardım etmesi için küresel geometriye de katkıda
bulunmuştur.
Kimyada, baz metallerin değerli metallere dönüştürülebileceği fikrine
karşı gelmiştir. Hüküm süren simya ile ilgili görüşlerin aksine,
kimyasal reaksiyonların elementlerin transformasyonunu meydana
getiremeyeceğinde ısrarlı olmuştu.
Fizikte, geometrik optiğe zengin katkılarda bulunmuş ve bunun üzerine
bir kitap yazmıştır. Bu kitap daha sonra Roger Bacon gibi ünlü bilim
adamlarına rehberlik ve ilham sağlamıştır.
Tıpta, başlıca katkısı, sistematik olarak o zaman bilinen tüm ilaçlara
uygulanabilecek dozları belirleyen ilk kişi olması gerçeğini
kapsamaktaydı. Bu, hekimler arasında reçete yazmada zorluklara neden
olan dozaj üzerine hüküm süren çelişkili görüşleri çözmüştür.
Onun zamanında müziğin bilimsel yönlerine ilişkin çok az şey
bilinmektedir. Armoni üretmek için bir araya getirilen çeşitli notaların
her birinin belirli bir perdeye sahip olduğuna dikkat çekmiştir. Bu
yüzden, perdesi çok düşük veya çok yüksek olan notalar hoş değildir.
Armoninin derecesi notaların frekansına bağlıdır, vb. Aynı zamanda bir
ses çıkarıldığında, bunun havada kulak zarına çarpan dalgalar
oluşturduğu gerçeğini ileri sürmüştür. Eseri perdenin belirlenmesi
üzerine bir terkim usulünü içermekteydi.
O, üretken bir yazardı:
onun tarafından yazılan kitapların toplam sayısı
241 idi. Göze çarpanları, aşağıdaki gibi bölünmüştü: Astronomi 16,
Aritmetik 11, Geometri 32, Tıp 22, Fizik 12, Felsefe 22, Mantık 9,
Psikoloji 5, ve Müzik 7.
Buna ilaveten, onun tarafından yazılmış çeşitli biyografiler, gelgitler,
astronomi ile ilgili cihazlar, kayalar, değerli taşlar vb. ile
ilgilidir. Aynı zamanda, Yunanca eserleri Arapça'ya çeviren ilk
tercümanlardan biriydi, fakat bu gerçek onun sayısız özgün eserleri
tarafından büyük ölçüde gölgelenmişti. Kitaplarının çoğunun artık mevcut
olmaması büyük bir talihsizliktir, fakat mevcut olanlar onun oldukça
yüksek alimlik standardını ve katkılarını ortaya koymaktadır. Latince'de
Alkindus olarak bilinir ve çok sayıdaki kitabı Cremonalı Gherard
tarafından Latince'ye çevrilmiştir. Orta çağ boyunca Latince'ye çevrilen
kitapları Risale der Tanzim, İhtiyarat'ül-Ayyam, İlahiyat-e-Aristu, el-Mosika,
Met-o-Cezr, ve Edviyeh Murakkaba idi. El-Kindi'nin bilim ve felsefenin
gelişimine etkisi, dönemdeki bilimlerin uyanışında önemlidir. Orta
Çağda, Cardano onu en büyük on iki dahiden biri olarak düşünmekteydi.
Eserleri, gerçekten, yüzyıllar boyunca, başta fizik, matematik, tıp ve
müzik olmak üzere çeşitli konuların ilerideki gelişimine öndelik
etmiştir.
Ek Bilgiler
Kindi veya tam adıyla Ebū-Yūsuf Ya’kūb ibn Ishāk el-Kindī. (801?-866?).
Ortaçağ Avrupası'nda "Alchindus" adıyla tanınan, ilk İslam filozofudur.
Felsefesinde, Platon, Aristoteles ve Plotinus'un görüşlerinin bir
sentezini yapmıştır. Felsefenin yönteminin kanıtlama, kanıtlamanın
hedefinin maddeye biçim kazandıran özleri bilmek, felsefenin amacının
ise Tanrı'ya erişmek olduğunu öne süren
El-Kindi'ye göre, felsefi bilginin ilk basamağı akıl
yürütmedir. İnsanın akıl yürütme yoluyla adım adım basitten bileşiğe ve
en yetkin olana doğru yükseldiğini öne süren filozof, varlığa akılcı bir
açıdan yaklaştığı için, Tanrı'nın özüne ait sıfatları inkar etmiştir.
Tanrı'nın sıfatlarının ancak olumsuz bir biçimde bilinebileceğini
savunan El-Kindi'ye göre, Tanrı mutlak Bir'dir. Mutlak varlık olması
nedeniyle, Mutlak Bir'in şekli, niteliği, niceliği, maddesi yoktur ve O
göreli bir varlık değildir.
Hayatı
Soylu bir ailenin çocuğu olarak Kûfe'de
doğdu. Dedesi Eş'as, Güney Arabistan'ın en büyük kabilelerinden biri
olan Kinde'nin hükümdarıydı. Müslüman olduktan sonra kabilesinin ileri
gelenleriyle Kûfe'ye yerleşmişti. Babası İshak b. es-Sabbah yıllarca
Kûfe valiliği yaptı.
Küçük yaşta babasını yitirdi. Çocukluk ve ilk gençlik yılları Kûfe ve
Basra'da geçen Kindî, geleneksel temel eğitimden sonra dil ve edebiyat
alanında eğitim gördü. Halife Me'mun'un 830'da kurduğu Beytü'l-hikme'deki
bilginler topluluğu arasında yer aldı. Mutezili devlet yöneticilerinden
destek gören Kindi Ehl-i Sünnet yanlısı Mütevekkil-Alellah'ın
iktidarında saraydan uzak kaldı.
Kindi felesfeden tıbba, matematikten astronomiye, ilahiyattan
siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden kehanete ve optikten
kimyaya kadar yirmi ayrı dalda eser vererek sayıları 277'yi bulan bir
külliyat oluşturmuştur.
Akla büyük bir yer veren Meşşai felsefe akımını ilk başlatan kişi de
olan Kindi'nin 17 eseri Latince'ye, 4'ü İbraniceye tercüme
edilmiştir.Ayrıca izafiyet teorisini bulan ilk kişidir.
El Kindi'nin Eserleri
- Risale fil Akl
- Risale fi Mahiyyetin Nevmi ver Rüya.
- Risale fil Cevahiril Hamse.
- Risale fil illetis Selci vel Berdi vel Berki ves Savaiki ver Radi vez
Zemherir.
- Risale fiş Şuaat.
- Risale fi İhtiyaratil Eyyam.
- De İntellecto Secondum Aristoteles et Platonem.
- Risale fi İhtilafil Manazır.
- Fi Marifeti Kuval Edviyetil Murekkebe.
KAYNAK: Mahmut Kaya: Felsefe Metinleri, İstanbul:Klasik Yayınları, 2005.
Ünlü Matematikçiler / El Kindi Kısaca / Harezmi Hayatı Kısaca / Cahit Arf
Bilim İnsanları / Bilim İnsanları Hayatı Kısaca / Bilim Kadınları / Bilim İnsanı Nasıl Çalışır? / Aforizmalar / Bilim İnsanları Capsleri