Karbon Ayak İzi Nedir?
Karbon ayak izi, birim karbondioksit cinsinden
ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin
çevreye verdiği zararın ölçüsüdür.
Çeşitli faaliyetler sonucu atmosfere saldığı sera gazlarının
karbondioksit cinsinden karşılığı karbon ayak izi olarak adlandırılır.
İki ana parçadan oluşur: doğrudan (birincil) ayak izi ve dolaylı
(ikincil) ayak izi. Birincil ayak izi, evsel enerji tüketimi ve ulaşım
(söz gelimi araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının
yanmasından ortaya çıkan doğrudan CO2 emisyonlarının, ikincil ayak izi
ise kullandığımız ürünlerin tüm yaşamın döngüsünden bu ürünlerin imalatı
ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı CO2 emisyonlarının
ölçüsüdür.
Karbon ayak izi, küresel ısınmanın başlıca sorumlusu olarak gösterilen,
karbondioksit cinsinden ölçülen, üretilen sera gazı miktarı açısından
bireylerin ve şirketlerin doğrudan veya kullandığı ürünlerin üretimi
açısından enerji kullanımıyla dünyaya bıraktıkları zarar anlamına
gelmektedir.
Karbon ayak izi, Kyoto Protokolü
tarafından belirlenmiş üretim, hizmet, işleme gibi faaliyetler sonucu
oluşan sera gazları etkilerinin karbondioksit (CO2) cinsinden
eşdeğerlerinin hesaplanması çalışmasıdır. Karbon ayak izi azaltma
işleminden önce karbon ayak izi hesaplaması yapılmalıdır.
Karbon Ayak İzini Nasıl Azaltabiliriz?
Karbon ayak izimizin azalması küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle verdiğimiz mücadeleye sağladığı desteğin yanı sıra enerji verimliliğimizin de artması açısından önemli ve dikkat edilmesi gereken bir unsurdur. Karbon ayak izi azaltma, birçok yolla mümkün. İşte karbon ayak izini azaltmak için yapabileceğiniz birkaç basit şey:
Yenilenebilir enerjilerin tercih edilmesi
Enerji verimliliği yüksek elektronik aletleri tercih etmek
Organik gıda tüketmek
Geri dönüştürülebilir ürünleri tercih etmek
Yeşil alanları korumak ve daha çok ağaç dikmek
Çevre temizliğine dikkat etmek
Et tüketiminin azaltılması
Tek kullanımlık plastik kullanımının azaltılması
Evde su kullanımını azaltmak
Motorlu taşıt kullanımını azaltmak; Fosil yakıtlarla çalışan motorlu
taşıtların karbon ayak izleri oldukça yüksektir. Ulaşım ihtiyacımızı
gidermek için yakın mesafelerde bisiklet gibi çevreci araçları
kullanabiliriz. Toplu taşımanın tercih edilmesi, bireysel araç
kullanımından kaynaklanan sera gazı salınımlarını azaltacaktır.
Birincil karbon ayak izi, gündelik ihtiyaçların karşılanması esnasında
yapılan enerji tüketimi sonucu açığa çıkan emisyon değerlerini ifade
eder. Örneğin
Karbon ayak izi, her insanın ulaşım, ısınma, enerji tüketimi veya satın
aldığı her türlü ürün neticesinde atmosfere yayılmasına neden olduğu
karbon miktarını anlatmak üzere kullanılan bir terimdir.
Karbon ayak izini azaltmak için öneriler
Araba düşük güçlü (küçük) olmalı, yürüyerek gidilebilecek mesafeler
yürünerek, uygun şartlar varsa bisiklet kullanılarak kat edilmelidir.
Arabayla işe gitmek mecburiyeti varsa araba paylaşılmalıdır. Aracını
uygun hızda kullanılarak ve takip mesafesi korunarak gaz-fren olayından
kaçınmak, önemli miktarda yakıt tasarrufu sağlar.
Atıkların azaltılması, imalatçıların gereksiz ve tabiatta bozulmayan
ambalaj malzemeleri kullanmamaları, ambalajsız tüketilebilecek ürünlerin
ambalaj kullanmadan tüketilmesi, karbon ayak izini küçültür. Bitkisel ve
hayvansal artıkların çöpe atılması yerine bahçede ya da belediye
parklarında tabii gübre olarak kullanılması, geriye dönüşüm konusuna
özen gösterilmesi, gerekli olmadıkça çok küçük miktarlarda ambalajlanmış
gıda ürünlerinin tüketilmemesi yine pozitif etki eder.
Doğal gaz yerine ısınmak için Güneş enerjisi kullanmak. Bu yolla doğal
gaz faturalarındaki meblağ yılda yüzde 70 oranında azalabilir.
Kaloriferlerin petek ısıları en alt düzeyde tutulmalı, binalar yeteri
kadar havalandırılmalıdır. Buralarda yapılacak iyi bir ısı yalıtımı
doğal gaz faturaları meblağını ve karbon ayak izini küçültmede önemli
bir rol oynar.
Elektrik için yenilenebilir enerji kullanmak, tasarruflu ampuller,
buzdolapları, klima cihazlarını tercih etmek.
Seyahatlere mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarıyla çıkmak, tatillere
uçakla gitmek. Yerel otobüs, tren hizmetleri kısa mesafeler için
kullanılmalıdır.
Su Okuryazarlığı Nedir? Neden Önemlidir? Su Ayak İzi Nedir?
Yapay Zeka / Yenilebilir Enerji / Enerjinin Dönüşümü / Biyotaklit / Nesnelerin İnterneti / Yapay Zeka / Biyoçeşitlilik / Sensör Teknolojileri
