Su ayak izi, insanlar tarafından tüketime bağlı
olarak su kullanım kapsamını gösterir. Bir bireyin, topluluğun veya
işletmenin su ayak izi, birey veya topluluk tarafından tüketilen veya
işletme tarafından üretilen mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan
toplam tatlı su hacmi olarak tanımlanır.
Su kullanımı, birim zamanda tüketilen (buharlaştırılan) ve/veya kirlenen
su hacmi olarak ölçülür. Su ayak izi herhangi bir iyi tanımlı tüketici
grubu (örn., Birey, aile, köy, şehir, il, eyalet veya ulus) veya
üreticiler (örn. kamu kuruluşu, özel girişim veya ekonomik sektör) için
tek bir süreç (pirinç yetiştirme gibi) veya herhangi bir ürün veya
hizmet için de hesaplanabilir.
Geleneksel olarak, su kullanımına üretim tarafından şu üç su kullanımı
sütunu ölçülerek yaklaşılmıştır: tarım, sanayi ve evsel sektördeki su
çekilmesi. Bu değerli veriler sağlasa da, ürünlerin her zaman menşe
ülkelerinde tüketilmediği küreselleşmiş bir dünyada su kullanımına
sınırlı bir bakış açısıdır. Su ayak izi; ürün, işletme, ülke ve
birey ölçeğinde hesaplanabilir. Bir ürünün su ayak izi, üretiminin tüm
süreçlerinde tüketilen ve kirletilen su miktarıdır. Bir işletmenin su
ayak izi, sağladığı mal ve hizmetleri üretmek için tüketilen toplam
suyun bir ölçümüdür.
2002 yılında, su kullanımının geleneksel üretim sektörü temelli
göstergelerine ek olarak faydalı bilgiler sağlayabilecek, tüketime
dayalı bir su kullanımı göstergesine sahip olmak için su ayak izi
kavramı tanıtıldı.
Mavi su ayak izi
Mavi su ayak izi, yüzey ya da yer altı kaynaklarından (göller, nehirler,
sulak alanlar) gelen suyun hacmidir veya buharlaşır (örneğin, sulama
bitkilerini sularken) ya da bir ürün içine dahil edilir veya bir
cisimden alınıp başka birine geri konulur veya farklı bir zamanda geri
döndürülür. Sulu tarım, sanayi ve evsel su kullanımının her biri mavi su
ayak izine sahip olabilir. Mavi su ayak izi, bir malı üretmek için
ihtiyaç duyulan yüzey ve yeraltı tatlı su kaynaklarının toplam hacmi
olup tatlı su denilen su kaynaklarıdır.
Yeşil su ayak izi
Yeşil su ayak izi, toprağın kök bölgesinde (yeşil su) depolandıktan
sonra ya buharlaşmayla kaybedilen ya da bitkiler tarafından eklenen
yağışlardan kaynaklanan su miktarıdır. Özellikle tarım, bahçecilik ve
ormancılık ürünleri ile ilgilidir. Birim alana düşen yağış miktarının
toprakta kalması ya da bitkiler tarafından kullanılması ile yer altı
sularına karışmayan yağmur suları Yeşil Su Ayak İzini oluşturuyor. Yeşil
su ayak izi, bir malın üretiminde kullanılan toplam yağmur suyudur.
Gri su ayak izi, kirleticileri
(endüstriyel deşarjlar, madencilik operasyonlarında atık havuzlarından
sızıntılar, arıtılmamış belediye atık suları veya tarımsal yüzey akışı
veya kentsel yüzey akışı gibi nokta olmayan kaynak kirliliği) seyreltmek
için gereken su hacmidir öyle ki kapsamı suyun kararlaştırılmış su
kalite standartlarını karşılar.
Su ayak izi neden önemli?
Su ayak izi kavramı insanların tatlı su tüketimi ile doğadaki su
kaynaklarının yaşadığı büyük ekolojik zorluklar arasındaki ilişkiyi ele
almaya yardımcı olur. Doğrudan ve dolaylı olarak gerçekleşen su
kullanımını ölçmek ve haritalamak, su tüketimini sürdürülebilir bir
düzeye indirmeye yardımcı olabilir.
Su okuryazarlığı; yeryüzü ekosistemi
içinde suyun döngüsel varlığı, insanlar ve diğer canlılar için suyun
önemi, teminindeki zorluklar, su tüketimi,
su ayak izi,
suların kirlenmesi, arıtılması ve bunların maliyeti gibi konularda
bireysel ve toplumsal bilinç kazandırmak olarak tanımlanabilir.
Su
Okuryazarlığı Nedir? Neden Önemlidir?
Karbon Ayak İzi
Nedir?
Yapay Zeka / Yenilebilir Enerji / Enerjinin Dönüşümü / Biyotaklit / Nesnelerin İnterneti / Yapay Zeka / Biyoçeşitlilik / Sensör Teknolojileri
/ Ünlü Yazarlar / Ünlü Ressamlar / Ünlü Müzisyenler / Türk Büyükleri / Türk Bilim İnsanları / Ünlü Matematikçiler / Ünlü Fizikçiler